Cukrzyca to szczególny rodzaj choroby, z którą zmaga się na całym świecie dużo ponad 400 milionów ludzi. Biorąc pod uwagę fakt, że choroba zyskuje na rozpowszechnieniu nie dziwi fakt, że wielu z nas chce znać typowe objawy cukrzycy. Wiele z nich nie jest przypisanych tylko i wyłącznie do cukrzycy, niemniej jednak powinny one stanowić sygnał do przyjrzenia się swoich dolegliwościom i sprawdzenia, czy czasem nie mamy do czynienie z cukrzycą. Jakich objawów cukrzycy należy się spodziewać, kiedy poziom cukru we krwi nie jest na takim poziomie, na jakim być powinien?
Nie tylko niedobór insuliny powoduje cukrzycę. Co to za choroba?
Cukrzyca to niezwykle mocno rozpowszechnione schorzenie. Jest ona chorobą autoimmunologiczną, co oznacza, że organizm błędnie interpretuje swoje komórki jako wrogie i stara się je zwalczyć. Choroby o podłożu autoimmunologicznym są szczególnie uciążliwe i w większości przypadków ich leczenie trwa przez całe życie.
W przypadku cukrzycy głównym problemem i czynnikiem sprawczym choroby jest to, że w organizmie występuje podwyższony poziom cukru we krwi. Wynika on z tego, że działanie insuliny nie jest wystarczająco skuteczne. Insulina to hormon wytwarzany przez komórki trzustki i jest odpowiedzialna za obniżanie poziomu cukru we krwi. Nieprawidłowości w tym zakresie, związane z zaburzeniem czynności trzustki lub nieodpowiednią reakcją komórek na insulinę sprawiają, że we krwi stężenie glukozy utrzymuje się długotrwale na zbyt wysokim poziomie. Związana z tym jest przede wszystkim hiperglikemia i wszelkie dolegliwości, będące jej konsekwencją. Dlatego też warto wiedzieć, jak objawia się cukrzyca i jak sobie z nią radzić.
Różnice w cukrzycy typu 1 i cukrzycy typu 2
Cukrzyca to tak naprawdę zbiorowe określenie jednostki chorobowej, która co do zasady może występować pod kilkoma postaciami. Najczęstszą formą cukrzycy jest cukrzyca typu 2. Do tej pory dotyczyła zwykle osób dorosłych, niemniej jednak aktualny styl życia i przede wszystkim dieta sprawiły, że coraz częściej obserwuje się ją także wśród dzieci.
U osób z cukrzycą typu 2 pojawia się niewrażliwość tkanek i komórek na insulinę. Występuje zjawisko zwane insulinoopornością, w którym insulina nie działa prawidłowo. Większość osób zmaga się właśnie z tym rodzajem cukrzycy (blisko 90% przypadków). Przyczyny rozwoju cukrzycy typu 2 są różne, począwszy od genetycznych, aż przez czynniki środowiskowe włącznie. Ogromną rolę w jej rozwoju odgrywa stan zdrowia organizmu, a brak aktywności fizycznej, nadwaga i otyłość i towarzyszące im często nadciśnienie tętnicze zalicza się do istotnych czynników ryzyka pojawienia się tej choroby.
Cukrzyca typu 1 z kolei to choroba, która pojawia się w młodym wieku, dotyka zatem przeważnie dzieci i młodzież. Związana jest ona z kombinacją czynników genetycznych, w wyniku których komórki beta trzustki przestają produkować insulinę. Niedobór insuliny sprawia, że w organizmie rośnie stężenie glukozy we krwi, przez co osoby takie zmagają się z licznymi dolegliwościami przypisanymi cukrzycy. Pierwsze objawy cukrzycy typu 1 pojawiają się już nawet u kilkuletnich dzieci. Jednym z nich jest często specyficzny zapach acetonu z buzi.
Cukrzyca objawy - jakie są typowe objawy cukrzycy? Czy to tylko wzmożone pragnienie?
Cukrzyca objawy ma wbrew pozorom podobne, bez względu na rodzaj i typ choroby. Wśród najważniejszych i najbardziej charakterystycznych objawów, które pojawiają się u zdecydowanej większości chorych znajdują się:
-
częste oddawanie moczu
-
systematyczna utrata masy ciała
-
wzmożone pragnienie - nadmierne pragnienie bezpośrednio wpływa właśnie na wzrost ilości oddawanego moczu.
Wśród innych objawów cukrzycy wymienić należy także na pewno zmiany skórne (suchość skóry i błon śluzowych czy tez powolne gojenie się ran). W związku z pogarszającym się stanem naczyń krwionośnych w wyniku oddziaływania glukozy pojawić się może retinopatia cukrzycowa (mikroangiopatia cukrzycowa) i związane z nią zaburzenia widzenia. Osłabienie naczyń w kończynach dolnych prowadzi nierzadko do owrzodzeń na stopach (tzw. stopa cukrzycowa), a defekty w obrębie układu nerwowego to zwykle neuropatia cukrzycowa. Poza tym pacjenci skarżą się na osłabienie i zmęczenie, czasami też przyspieszone bicie serca. Czasami doskwiera im też ból brzucha.
Objawy cukrzycy typu 2 nie różnią się zbyt wiele od objawów, jakie towarzyszą cukrzycy typu 1. Niemniej jednak występują pewne różnice w przebiegu tych dwóch jednostek chorobowych.
Objawy cukrzycy typu 1 mogą pojawić się nagle i niespodziewanie...
Cukrzyca typu 1 ma to do siebie, że przez pewien czas może pozostawać niezauważona. Pierwszymi objawami mogą być dopiero poważne i zagrażające zdrowiu, a nawet życiu problemy spowodowane przez insulinę, a w zasadzie jej długotrwały niedobór w organizmie. Dlatego też wszelka nagła utrata masy ciała w kontekście dzieci i młodzieży, a także częste oddawanie moczu i silne pragnienie powinny zwrócić naszą uwagę. W skrajnych przypadkach, kiedy cukrzyca nie została odpowiednio wcześnie zdiagnozowana może pojawić się zaburzenie równowagi kwasowej w organizmie (kwasica ketonowa), a zlekceważona może doprowadzić do tego, że u danej osoby wystąpi śpiączka ketonowa.
Cukrzyca ciążowa i cukrzyca Mody
U niektórych osób w czasie ciąży może dochodzić do rozwoju cukrzycy ciężarnych. Organizm, w związku z licznymi zmianami hormonalnymi zaczyna nieprawidłowo wydzielać insulinę, przez co we krwi pojawia się nadmiar glukozy. Cukrzyca ciążowa może pojawić się zwłaszcza u kobiet, w rodzinie których występuje cukrzyca. W wielu przypadkach cukrzyca tego typu zanika po urodzeniu dziecka. Mimo to stanowi także istotny czynnik ryzyka wystąpienia późniejszej cukrzycy typu 2. Dlatego też każda kobieta w ciąży musi wykonywać badania poziom cukru we krwi - tym bardziej, że nierzadko ciężko zauważyć towarzyszące cukrzycy objawy w tym okresie.
W praktyce rozróżnia się także cukrzycę typu Mody. Jest ona niejako połączeniem cukrzycy typu 1 i 2, dlatego też u takich osób występuje zarówno upośledzone wydzielanie insuliny, jak również obniżona wrażliwość komórek na nią.
Leczenie cukrzycy - jak leczyć cukrzycę?
Leczenie cukrzycy typu 1 i leczenie cukrzycy typu 2 może się od siebie różnić. Bezsprzecznie jednak celem leczenia jest obniżenie poziomu cukru u każdego chorego.
W przypadku cukrzycy typu 2 lekami z wyboru są leki przeciwcukrzycowe, takie jak metformina czy też inhibitory α glukozydazy (jak np. akarboza). Redukują one wysoki poziom cukru we krwi i zapobiegają hiperglikemii. Dla diabetyków w aptekach dostępne są także leki i suplementy diety dostępne bez recepty. Bazują one przede wszystkim na morwie białej oraz chromie. Morwa biała zmniejsza wchłanianie cukrów w jelitach, przez co ogranicza wzrost stężenia glukozy we krwi. W przypadku osób z cukrzycą typu 1 wymagają one zwykle podawania insuliny w zastrzykach.
W kontekście terapii cukrzycy nie można zapominać o metodach niefarmakologicznych. Chodzi tu przede wszystkim o zdrowy styl życia, dbałość o wagę i aktywność fizyczną oraz o odpowiednią dietę. Należy skupiać się na potrawach o niskim indeksie glikemicznym, które nie prowadzą do szybkiego wzrostu ilości glukozy w organizmie. Diabetycy powinni też uważać na poziom trójglicerydów we krwi, gdyż ich nadmiar dodatkowo zwiększa ryzyko niepożądanych powikłań. A powikłania te to chociażby choroby serca, choroba wieńcowa, itp.
Diagnoza cukrzycy - jak odróżnić cukrzycę od stanu z podwyższonym poziomem cukru we krwi?
W diagnostyce cukrzycy wykorzystuje się przede wszystkim badania krwi i oznaczenie poziomu cukru we krwi. Poziom glukozy oznacza się zwykle pobierając próbkę krwi na czczo po co najmniej 8 godzinach od ostatniego posiłku. Wartości przekraczające 126 mg/dl mogą świadczyć o obecności cukrzycy. Podobnie jak glikemia przygodna, czyli zmierzony poziom glukozy we krwi w dowolnym momencie dnia. Wynik powyżej 200 mg/dl świadczy zwykle o cukrzycy.
Czasami lekarz może zlecić badanie moczu (np. żeby sprawdzić, czy są w nim obecne ciała ketonowe). Wszystkie te wyniki, przy występowaniu dodatkowo wymienionych powyżej objawów cukrzycy pozwalają lekarzowi na rozpoznanie tej właśnie jednostki chorobowej.
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć
