Węzły chłonne są naturalną częścią układu odpornościowego człowieka, jednak w niektórych przypadkach ich powiększenie może wzbudzać niepokój. Choć nie zawsze jest objawem poważnej choroby, każde powiększenie węzłów chłonnych powinno być obserwowane i – w razie potrzeby – skonsultowane z lekarzem. Zmiany w ich wielkości mogą być reakcją organizmu na infekcję, stan zapalny lub chorobę ogólnoustrojową. Kiedy dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych, np. na szyi? Co oznaczają powiększone węzły chłonne szyi i jak postępować w takiej sytuacji?
Czym są węzły chłonne?
Węzły chłonne to niewielkie struktury zbudowane z tkanki limfatycznej, rozmieszczone w różnych częściach ciała, takich jak szyja, pachy, pachwiny, okolice żuchwy czy okolice kolan. Stanowią one istotny element układu odpornościowego, ponieważ wewnątrz węzłów chłonnych znajdują się limfocyty i inne komórki immunologiczne, które chronią organizm przed infekcjami i wspierają niszczenie komórek nowotworowych.
Węzły chłonne pełnią funkcję filtracyjną i obronną – zatrzymują drobnoustroje, wirusy, bakterie oraz inne patogeny, które dostają się do organizmu. Każdy obszar ciała ma przypisane do niego węzły chłonne – np. węzły chłonne szyi odpowiadają za filtrację chłonki z rejonu głowy, gardła i górnych dróg oddechowych, natomiast węzły pachwinowe reagują na zmiany zapalne w obrębie kończyn dolnych, narządów płciowych czy układu moczowego.
Czytaj także: Co to jest borelioza? Przyczyny, objawy i leczenie
Powiększenie węzłów chłonnych może być sygnałem, że organizm walczy z infekcją lub stanem zapalnym. Gdy dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych na szyi, najczęściej świadczy to o infekcjach górnych dróg oddechowych, takich jak zapalenie gardła, migdałków czy przeziębienie. Z kolei powiększone węzły pachwinowe sugerują problem zdrowotny zlokalizowany w dolnych partiach ciała, np. w obrębie nóg lub układu moczowo-płciowego.
Właściwa lokalizacja i ocena powiększonych węzłów chłonnych ma znaczenie diagnostyczne i może pomóc w określeniu źródła problemu. W razie utrzymywania się powiększenia lub towarzyszących objawów ogólnych, takich jak gorączka, ból czy osłabienie, wskazana jest konsultacja lekarska.
Powiększone węzły chłonne - wszystkie czy tylko konkretne?
Powiększenie węzłów chłonnych może dotyczyć zarówno wszystkich lub większości węzłów chłonnych w organizmie, a może też dotyczyć konkretnych lokalizacji tych struktur. I tak, jeśli powiększeniu uległy węzły chłonne na szyi lub węzły chłonne pachwinowe to tego typu sytuacja określana jest jako limfadenopatia szyjna lub limfadenopatia pachwinowa. Z kolei jeśli są powiększone węzły chłonne szyi (węzły chłonne szyjne) oraz inne w obrębie całego ciała, np. pachwinowe, pod pachą to wówczas ma miejsce uogólniona limfadenopatia. Pierwsza przypadłość wskazuje na problem w konkretnych rejonach ciała, natomiast limfadenopatia uogólniona zwiastuje zmiany ogólnoustrojowe, które mogą wymagać dokładniejszego zbadania.
Jak wyglądają powiększone węzły chłonne?
Jeśli mowa o tym, jakich prawidłowych rozmiarów powinny być węzły chłonne to przyjmuje się, że ich wielkość nie powinna przekraczać średnio 1 cm. Jest to wartość uśredniona, bo np. w przypadku węzłów chłonnych na szyi nierzadko za ich normalną wielkość przyjmuje się 2 cm średnicy. Tak czy inaczej, jeśli mamy do czynienia z powiększonymi węzłami chłonnymi szyi czy innych narządów należy bezsprzecznie znaleźć przyczynę powiększenia węzłów chłonnych. Niepokojącym objawem, który powinien kategorycznie skierować nas do konsultacji lekarskiej jest ból węzłów chłonnych, zaczerwienie w obrębie węzłów chłonnych i objawy ogólne, np. utrata masy ciała, gorączka czy też osłabienie. Obrzęk w okolicy węzłów chłonnych również mówi o tym, aby zgłosić się do lekarza rodzinnego, tym bardziej jeśli ich rozmiar wskazuje na znacznie powiększone węzły chłonne. Wszelkie stany zapalne węzłów chłonnych mogą wymagać konkretnego leczenia ich przyczyny, np. leczenia zakażeń bakteryjnych za pomocą antybiotyków w sytuacji zakażenia bakteryjnego.
Przyczyny powiększonych węzłów chłonnych - skąd biorą się powiększone węzły chłonne szyjne?
Powiększone węzły chłonne nie mają jednej i tej samej przyczyny w każdym przypadku. Przyczyna powiększonych węzłach chłonnych może być za każdym razem inna. Powiększenie węzłów chłonnych może nastąpić na skutek takich problemów zarówno czynników zakaźnych (chorób zakaźnych) jak i czynników niezakaźnych. Przyczyną powiększonych węzłów chłonnych mogą być zatem takie czynniki zakaźne (choroby zakaźne) jak:
-
choroby przenoszone drogą płciową
-
obecność wirusowego zapalenia wątroby
-
tzw. choroba kociego pazura
-
zakażenia grzybicze
-
choroby zakaźne, jak np. mononukleoza zakaźna
-
powszechne infekcje dróg oddechowych, np. zapalenie gardła i obecność drobnoustrojów w nosie (popularne przeziębienie).
Z kolei do niezakaźnych przyczyn powiększonych węzłów chłonnych zaliczyć trzeba przede wszystkim:
-
choroby autoimmunologiczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), toczeń rumieniowaty układowy
-
choroby nowotworowe, zwłaszcza w zaawansowanym stadium choroby
-
choroby endokrynologiczne, takie jak nadczynność tarczycy
-
choroby spichrzeniowe
-
nadwrażliwość/uczulenie na niektóre leki.
Węzły chłonne mogą powiększać się obustronnie lub jednostronnie. Powiększenie węzłów chłonnych u dorosłych pod pachami lub na szyi z jednej strony nie jest niczym groźnym. Pojawia się zwykle na początku infekcji, kiedy to organizm angażuje mniejszą liczbę sił na walkę z patogenem. Jeśli to nie wystarczy powiększeniu ulegają też pozostałe węzły chłonne. Nierzadko powiększenie jednego węzła chłonnego (z jednej strony szyi) wystarcza, aby móc skutecznie zwalczyć przyczynę powiększenia.
{%PRODUCTS_WIDGET%}
Powiększone węzły chłonne - jak radzić sobie z powiększeniem węzłów chłonnych na szyi?
Powiększony węzeł chłonny nie musi, ale może sprawiać problemy i utrudniać normalne funkcjonowanie. Powiększone węzły chłonne w pierwszej kolejności wymagają na pewno zdiagnozowania i ustalenia przyczyny, dla której występują powiększone węzły chłonne na szyi. Rozpoznanie przyczyny, dla której występuje powiększenie węzłów chłonnych znacząco ułatwia dalsze postępowanie terapeutyczne. W większości przypadków powiększone węzły chłonne wynikają z powszechnie występujących infekcji dró oddechowych, po ustaniu których węzeł chłonny samoistnie wraca do swoich pierwotnych rozmiarów. Dlatego też powiększone węzły chłonne wymagają zwykle postępowania objawowego, aby łagodzić objawy infekcji, a tym samym wspomóc organizm w walce z patogenem. Leczenie objawowe obejmuje zatem leki przeciwbólowe (na ból węzłów chłonnych, ból głowy), przeciwzapalne i przeciwgorączkowe. Redukowanie stanu zapalnego pozwala szybciej złagodzić dolegliwości, a proces chorobowy szybciej ulega zmniejszeniu. Jeśli występują też inne dolegliwości, jak np. katar czy kaszel można wesprzeć się lekami dedykowanymi na te objawy.
Czytaj także: Trzydniówka (rumień nagły) u dzieci i dorosłych - czym się objawia i jak leczyć?
Co innego jednak, jeśli przyczyny problemu są inne i dużo poważniejsze. Powiększenie węzłów chłonnych w przebiegu nowotworów zwykle nie daje dolegliwości bólowych. Najczęściej ma miejsce tzw. limfadenopatia uogólniona. Węzły chłonne sprawiają wrażenie połączonych ze sobą i trudnych do przesunięcia struktur. Może pojawić się zaczerwienie w okolicy, gdzie nastąpiło powiększenie węzłów chłonnych. Jeśli dolegliwościom towarzyszy osłabienie, nocne poty lub spadek masy ciała należy bezwzględnie zgłosić się do lekarza celem ustalenia przyczyny powiększonych węzłów chłonnych.
U lekarza konieczne może być wykonanie rezonansu magnetycznego na węzły chłonne
Jeśli węzły chłonne są powiększone przez dłuższy czas albo powiekszone wezly chlonne stwarzają uciążliwe dolegliwości należy ustalić przyczyny powiększenia węzłów chłonnych. U lekarza będzie miała miejsce ocena parametrów stanu zapalnego. Lekarz może zlecić wykonanie tomografii komputerowej klatki piersiowej i węzłów chłonnych. Może to być także rezonans magnetyczny. Konieczne mogą być także próby wątrobowe, aby ocenić stan organizmu - zwłaszcza w procesie nowotworowym. Szczególnie ważne jest nie zwlekanie z tego typu badaniami, zwłaszcza jeśli powiększone węzły chłonne tworzą już tzw. przetoki otwierające się na powierzchnię skóry.
Czytaj także: Angina paciorkowcowa - przyczyny, objawy i leczenie
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć
