Żywokost lekarski uważany był w medycynie ludowej za roślinę leczniczą i stosowany w formie nalewek oraz syropów. Dziś wiemy, że niektóre z zawartych w nim alkaloidów ma działanie toksyczne, dlatego też produkty z żywokostu dostępne są wyłącznie do użytku zewnętrznego. Czym jest olej żywokostowy i dlaczego dodaje się do niego gojnik? Na jakie schorzenia i dolegliwości stosować można olej, a w jakich przypadkach lepiej go unikać? Zapraszamy do lektury.
Gdzie rośnie żywokost (Symphytum officinale)
Żywokost lekarski występuje niemal w całej Europie i dużej części Azji, a jako gatunek zawleczony rośnie także w Ameryce Północnej. W Polsce spotykasz go na wilgotnych łąkach, brzegach rzek, przy rowach i na podmokłych skrajach pól – wszędzie tam, gdzie gleba jest próchniczna, lekko gliniasta i stale wilgotna.
Jak wygląda żywokost?
Żywokost tworzy wysokie, szorstko owłosione pędy sięgające nawet metra, z których wyrastają duże, lancetowate liście zwężające się ku górze i zbiegające po łodydze. Wiosną i latem na szczytach pędów pojawiają się zwisające, dzwonkowate kwiaty zebrane w jednostronne skrętozwinięte grona; ich barwa bywa fioletowopurpurowa, różowa lub kremowa. Pod ziemią roślina wytwarza gruby, ciemnobrunatny korzeń, biały w środku i lepki, który z łatwością brudzi dłonie ciemnym sokiem. Dzięki masywnym kępom liści i charakterystycznym, obficie miododajnym kwiatom żywokost jest łatwy do rozpoznania w terenie.
Gdzie rośnie gojnik (Sideritis scardica)
Gojnik, znany też jako herbata górska, występuje naturalnie na skalistych stokach gór Półwyspu Bałkańskiego – w Grecji, Bułgarii, Macedonii Północnej, Albanii i południowej Serbii. Spotkasz go głównie powyżej 1000 m n.p.m., gdzie gleba jest uboga, przepuszczalna i dobrze nasłoneczniona. W niższych partiach rośnie rzadko, dlatego w Polsce pojawia się przeważnie w uprawach zielarskich lub ogrodach hobbystycznych, które zapewniają mu ciepłe, słoneczne stanowisko.
Jak wygląda gojnik?
Roślina tworzy luźne kępy o wzniesionych, lekko zdrewniałych pędach dorastających do 20–45 cm. Łodygi i podłużne, przeciwległe liście pokrywa gęsty, srebrzysty kutner, który nadaje im szarozielony odcień i chroni przed utratą wody. Latem na szczytach pędów pojawiają się kłosowate kwiatostany z drobnymi, żółtymi kwiatami o rurkowatej koronie. Po ususzeniu ziele zachowuje przyjemny, lekko korzenny aromat, dzięki czemu jest popularnym surowcem do naparów wspierających odporność i łagodzących przeziębienia.
Olej żywokostowy z gojnikiem - czym jest?
Żywokost lekarski jest wieloletnią rośliną z rodziny ogórecznikowatych, powszechnie występującą w Europie i Azji. W procesie maceracji pozyskuje się z niego olej, a surowcem do jego pozyskania jest korzeń bogaty w liczne składniki aktywne. Olej żywokostowy jest więc produktem naturalnego pochodzenia.
Drugim składnikiem oleju żywokostowego jest gojnik, nazywany też szałwią libańską, zasiedlający naturalnie rejony basenu Morza Śródziemnego. Miejscowa ludność spożywa go w formie naparów wspomagająco przy infekcjach górnych dróg oddechowych, rozkurczowo, przeciwzapalnie, wzmacniająco i przeciwbólowo oraz jako środek na poprawę trawienia. Dodawanie go do oleju żywokostowego ma więc solidne uzasadnienie.
Składniki aktywne oleju żywokostowego
Związki czynne pochodzące z żywokostu to:
- alantoina - łagodzi stany zapalne skóry, pobudza tkanki do regeneracji, a więc może przyspieszać gojenie się ran,
- kwasy fenolowe, między innymi kwas rozmarynowy - kwas rozmarynowy działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, ma wpływ na ochronę skórę przed wolnymi rodnikami i promieniowaniem UV,
- kwas foliowy - reguluje funkcjonowanie komórek, uczestniczy w ich podziałach i wzroście,
- alkaloidy pochodne pirolizy dyny,
- witaminy C, B1, B2 i B6, A, K, E i witamina P - naturalnego pochodzenia witaminy bardzo dobrze się wchłaniają,
- substancje śluzowe,
- klej roślinny.
Gojnik natomiast zawiera liczne naturalne składniki takie jak:
- liczne makro- i mikroelementy - min. miedź, cynk, żelazo, fosfor, potas,
- proteiny,
- terpeny, polifenole,
- flawonoidy naturalnego pochodzenia.
Przeczytaj także: Zioła wspierające zdrowy sen - co warto wiedzieć?
Właściwości oleju żywokostowego z gojnikiem
Dzięki swojemu bogatemu składowi olej żywokostowy z gojnikiem stosowany może być w różnego rodzaju dolegliwościach:
- w stanach zapalnych ścięgien i przy naciągnięciu ścięgien,
- na bóle reumatyczne i bóle stawów - na przykład na zapalenie kaletki maziowej kolana,
- wspomagająco na bóle stawu biodrowego, bóle karku, skurcze mięśni (w tym bolesne skurcze menstruacyjne),
- wspiera leczenie chorób kręgosłupa, może łagodzić bóle kręgosłupa gdy u pacjenta stwierdzona zostanie obniżona elastyczność krążków międzykręgowych,
- może łagodzić zapalenie korzonków nerwowych, czyli tak zwaną rwę kulszową,
- przyczynia się do zmniejszenia obrzęku, może łagodzi owrzodzenia żylakowe nóg w zakrzepowym zapaleniu żył, równocześnie redukując zaczerwienienie,
- jednymi ze wskazań do stosowania oleju są regeneracja mięśni i regeneracja stawów,
- olej silnie rozgrzewa, może łagodzić bóle przeziębieniowe.
Inne wskazania do stosowania oleju żywokostowego z gnojnikiem to:
- egzemy skórne,
- nerwobóle i drętwienie,
- wypryski i wysypki,
- atopowe zapalenia skóry,
- łuszczyca,
- przebarwienia skórne,
- skręcenia, zwichnięcia, stłuczenia - nie leczy ich wprawdzie, ale może złagodzić towarzyszący im ból i opuchliznę.
To jednak nie koniec - olejek żywokostowy stosowany zewnętrznie jest szybko wchłaniany, a jego związki czynne przechodzą głęboko w głąb skóry. Znajduje szereg innych poza wymienionymi powyżej zastosowań wspomagających leczenie i zachowanie urody.
Zastosowanie oleju żywokostowego z gojnikiem
Pamiętać należy, że olej żywokostowy można stosować wyłącznie zewnętrznie. Okazuje się, że jest on wspaniałym kosmetykiem przeciwzmarszczkowym, wspiera odbudowę skóry, może mieć nawet pozytywny wpływ na dolegliwości związane z tkanką kostną. Oto szczegóły.
Olej żywokostowy z gojnikiem na ból
Olej żywokostowy z gojnikiem użyty zewnętrznie może wykazywać silne właściwości przeciwbólowe - jeśli więc cierpisz na bóle reumatyczne, bóle stawów, kości i ścięgien, to warto bolące miejsca smarować olejem. Przydać się może również w przypadku obrzęków i stłuczeń oraz żylaków. Według medycyny ludowej żywokost żywi i goi kość (stąd też jego nazwa).
Olej żywokostowy z gojnikiem na skórę
Dzięki obecności alantoiny olej żywokostowy ma wpływ na zdrowie skóry - uważa się, że szybko leczy rany i odbudowuje tkankę skóry. Warto stosować olej żywokostowy na blizny pooperacyjne i cellulit. Według użytkowników likwiduje przebarwienia i zmarszczki wokół oczu, może napinać pomarszczoną skórę. Składniki aktywne oleju żywokostowego wnikają głęboko aż po skórę właściwą, która łatwo tworzy nową tkankę, uszkodzoną np. w wyniku skaleczenia czy otarcia. Można go stosować również w celu łagodzenia uszkodzeń błon śluzowych.
Olej żywokostowy z gojnikiem na włosy
Oleje są świetnym remedium na problemy z łamliwością, przesuszeniem czy nadmiernym elektryzowaniem się włosów - i olej żywokostowy z gojnikiem wcale nie jest od tej reguły wyjątkiem. Stosuj go, jeśli Twoje włosy sprawiają wrażenie zmęczonych, przesuszonych, gdy ich końcówki rozdwajają się, łamią i puszą. Pamiętaj, że olej żywokostowy z gojnikiem idealnie sprawdza się na skórę, możesz więc regularnie stosować go jako maskę zarówno na same włosy, jak i na skórę głowy właśnie.
Jak stosować olej żywokostowy z gojnikiem?
Olej żywokostowy, jak już mówiliśmy, stosować można wyłącznie zewnętrznie. Przyjmowany doustnie może być niebezpieczny, powodować uszkodzenie wątroby, tkanki płucnej lub nawet nowotwory. Produkty z żywokostu mają postać oleju lub żelu o zawartości do 35% ekstraktu z korzenia.
Olej żywokostowy z gojnikiem ma lekką konsystencję, dzięki której jego aplikacja jest prosta - łatwo się rozsmarowuje na skórze. Należy stosować go zgodnie z zaleceniami producenta podanymi na opakowaniu produktu - zwykle jednak zaleca się dwu- lub trzykrotną aplikację w ciągu doby (na bóle kręgosłupa, stawów i mięśni, leczenie blizn).
Produkty z żywokostem nie nadają się do leczenia przewlekłego i nie poleca się stosować ich dłużej niż przez 6 tygodni, uważa się bowiem, że toksyczne alkaloidy mogą przenikać przez skórę i kumulować się w tkankach.
Przeczytaj także: Leki na uspokojenie: działanie, rodzaje, skutki uboczne
Przeciwwskazania
Olej żywokostowy z gojnikiem, jak każdy inny produkt zawierający składniki aktywne, należy stosować zgodnie z zaleceniami producenta. Ważne też, aby wiedzieć, w jakich sytuacjach stosować go nie należy:
- na otwarte rany,
- na otwarte złamania,
- na podrażnioną skórę,
- wewnętrznie,
- w ciąży i w czasie karmienia piersią.
Podsumowanie
Olej żywokostowy z gojnikiem warto mieć w swojej domowej apteczce, nawet jeśli nie cierpisz na przewlekłe bóle reumatyczne, bóle stawów czy mięśni, rwę kulszową czy żylaki. To produkt o szerokiej gamie zastosowań, który możesz stosować także na skórę i włosy. Pamiętaj jednak, aby zawsze kupować wysokiej jakości produkty z dobrego, sprawdzonego źródła.
Przeczytaj także: Olejki CBD – właściwości, bezpieczeństwo i zastosowanie medyczne
O autorze
mgr farm. Edyta Sukiennik
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi na kierunku farmacji. Posiada I-stopień specjalizacji aptecznej. Farmaceutka z powołania. Od 25 lat związana czynnie z zawodem farmaceuty. A od ponad 22 lat piastuje funkcje kierownika. Swoją pierwszą aptekę otworzyła w 2004 roku. W kolejnych latach tworzyła kolejne placówki wychodząc naprzeciw potrzebom rynku. Od początku kierowała się podstawowymi wartościami którymi są: szacunek, uczciwość, odpowiedzialność dla dobra i zdrowia pacjenta. Empatia, cierpliwość i wyrozumiałość to jej podstawowe cechy osobowości.
W wolnym czasie podróżuje. Uwielbia poznawać nowe miejsca, poznawać ludzi i ich obyczaje.
« wróć
