W dzisiejszym zabieganym świecie, coraz więcej osób zmaga się ze stresem, niepokojem i problemami ze snem. W takich sytuacjach często wspomagamy się preparatami dostępnymi w aptekach. Wśród nich są ziołowe środki uspokajające, które stanowią naturalną alternatywę wobec syntetycznych preparatów. Jakie są najpopularniejsze zioła uspokajające, które mogą pomóc w walce ze stresem i bezsennością?
Melisa lekarska – królowa ziół uspokajających
Melisa lekarska (Melissa officinalis) zasłużenie nosi miano królowej ziół uspokajających. To wieloletnia roślina, której właściwości prozdrowotne znane są od czasów starożytnych. Zawarte w niej składniki aktywne, szczególnie olejki eteryczne i związki polifenolowe, wykazują potwierdzone naukowo działanie przeciwstresowe. Melisa m.in.: łagodzi stany lękowe i niepokój, zmniejsza poziom napięcia nerwowego oraz poprawia jakość snu.
Melisę można stosować w formie naparu (2-3 filiżanki dziennie), gotowych preparatów dostępnych w aptekach (np. suplement diety Bonatium Melisa w formie tabletek) lub w postaci nalewki. Szczególnie polecana jest osobom zestresowanym, które dodatkowo cierpią na dolegliwości żołądkowe wywołane stresem. Co ważne, melisa jest wysoce bezpieczna nawet przy długotrwałym stosowaniu.
Waleriana (kozłek lekarski) – naturalny środek nasenny
Waleriana (Valeriana officinalis) to jedno z najskuteczniejszych ziół w walce z bezsennością. Korzeń kozłka lekarskiego zawiera szereg aktywnych związków, które odpowiadają za jego działanie uspokajające. Są to przede wszystkim: kwasy walerenowe (to one w głównej mierze odpowiadają za efekt uspokajający), walepotriaty, kwas GABA (kwas gamma-aminomasłowy) będący naturalnie występującym w organizmie związkiem o działaniu uspokajającym i flawonoidy oraz olejek eteryczny.
Te składniki aktywne działają synergistycznie, dzięki czemu ułatwiają zasypianie i poprawiają jakość snu, zmniejszają napięcie i łagodzą stany lękowe. Co ciekawe – waleriana posiada dobrze udokumentowane badaniami naukowymi działanie ułatwiające zasypianie (m.in. skraca czas potrzebny do zaśnięcia, tzw. czas latencji). Należy jednak pamiętać, aby kozłka nie łączyć z alkoholem i lekami uspokajającymi. Warto również zachować szczególną ostrożność podczas jej zażywania i jednoczesnego prowadzenia pojazdów mechanicznych – ze względu na potencjalne działanie nasenne. Produktem zawierającym w składzie walerianę jest chociażby produkt leczniczy Valerin Max.
Lawenda – aromat spokoju i relaksu
Lawenda (Lavandula officinalis) wyróżnia się nie tylko charakterystycznym zapachem, ale też wszechstronnym działaniem terapeutycznym. Jej działanie uspokajające opiera się na kilku mechanizmach i wpływie na układ nerwowy:
- W wyniku oddziaływania składników lawendy dochodzi do uspokojenia i redukcji napięcia i stresu poprzez wzmocnienie układu GABA-ergicznego. Pojawia się także uczucie relaksu.
- Składniki lawendy wpływają redukująco na poziom kortyzolu (hormonu stresu) i zwiększają tym samym „odporność na stres”.
Lawenda działa zatem przeciwlękowo, antydepresyjnie i rozluźniająco na organizm. Dostępna jest m.in. w formie preparatów do aromaterapii, bo jak się okazuje zapach lawendy ma działanie kojące. Lawenda to częsty składnik preparatów złożonych dedykowanych na stres i problemy ze snem (jak np. suplement diety Doppelherz Aktiv Na Sen).
Passiflora (męczennica lekarska) – zioło na stres i niepokój
Passiflora to roślina o udowodnionym działaniu przeciwlękowym i nasennym. Zawarte w niej flawonoidy i alkaloidy wpływają na:
- Redukcję napięcia nerwowego
- Łagodzenie objawów lęku
- Poprawę jakości snu
- Zmniejszenie objawów menopauzy.
Męczennica jest szczególnie polecana osobom, które doświadczają napięcia nerwowego, zaburzeń lękowych i niepokoju w trudnych sytuacjach. Wskazaniem do jej stosowania są także problemy ze snem i zasypianiem. Warto zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania męczennicy i leków przeciwlękowych, czy też leków przeciwzakrzepowych.
Inne skuteczne zioła o działaniu uspokajającym
Poza wymienionymi wyżej ziołami, istnieje wiele innych o właściwościach uspokajających. Są wśród nich:
- Rumianek pospolity, który poza wskazaniem do stosowania przy stanach zapalnych pozytywnie wpływa także na stres i niepokój, a także w niewielkim stopniu ułatwia zasypianie.
- Dziurawiec zwyczajny, który to z kolei stanowi cenne wsparcie w problemach z depresją, redukuje stany lękowe i przyczynia się do poprawy nastroju. Warto zachować jednak ostrożność, bo może wchodzić w niepotrzebne interakcje z innymi lekami. Należy też pamiętać, że dziurawiec zwiększa „wrażliwość skóry” na promieniowanie słoneczne, przez co ostrożnie należy go stosować zwłaszcza latem.
- Szyszki chmielu, które działają lekko nasennie i zmniejszają napięcie nerwowe. Chmiel często współwystępuje z walerianą.
O czym jeszcze warto pamiętać?
W kontekście terapii ziołami uspokajającymi należy pamiętać, aby zawsze zaczynać od najmniejszych dawek i obserwować reakcję organizmu po każdej kolejnej. Nie należy także przesadnie łączyć ze sobą ziół, bo choć są to zwykle substancje o wysokim profilu bezpieczeństwa, to mnogość różnych związków w każdym z nich może zwiększać ryzyko potencjalnych interakcji – zwłaszcza, jeśli przyjmuje się inne leki. Nie zapominajmy także o tym, że w szczególnych sytuacjach, takich jak ciąża i karmienie piersią należy zawsze skonsultować przyjmowanie każdego produktu z lekarzem lub farmaceutą.
Dobrym i istotnym wsparciem w terapii uspokajającej ziołami bez wątpienia jest także regularna aktywność fizyczna i dodatkowe techniki relaksacyjne. Nie zaszkodzi także zdrowa i racjonalna dieta, a także przestrzeganie tzw. zasad dobrej higieny snu (mowa tu chociażby o unikaniu oglądania telewizora czy telefonu do późna i nie objadanie się przed snem). Połączenie tych wszystkich metod może efektywnie wspomóc organizm w walce ze stresem i lękiem oraz problemami ze snem.
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć
