Dlaczego kleszcze mogą być niebezpieczne?
Kleszcze są małymi pajęczakami, które żyją głównie w lasach, parkach i na łąkach. Ich aktywność wzrasta wiosną i wczesną jesienią, kiedy to najczęściej dochodzi do ukąszeń. Kleszcze mogą przenosić wiele groźnych chorób zakaźnych, które stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka. Najczęstszą chorobą przenoszoną przez kleszcze w Polsce jest borelioza, wywoływana przez bakterie, które kleszcze zwykle przenoszą. Inne niebezpieczne choroby odkleszczowe to kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) oraz babeszjoza. Warto podkreślić, że nie każdy kleszcz jest nosicielem tych patogenów, jednak ich obecność w organizmie pajęczaka drastycznie zwiększa ryzyko zakażenia podczas ukąszenia. Szczególnie niebezpieczne są długotrwałe ukąszenia, podczas których kleszcz pozostaje w skórze przez wiele godzin, zwiększając prawdopodobieństwo przeniesienia patogenów. Dlatego kluczowe jest, aby w przypadku ugryzienia przez kleszcze usunąć go możliwie jak najszybciej!
Sprawdź też: Sprawdzone sposoby na rany, oparzenia i skaleczenia – co najlepiej zastosować?
Jak wyjąć kleszcza?
Prawidłowe usunięcie kleszcza jest kluczowe dla zminimalizowania ryzyka zakażenia. Należy to zrobić jak najszybciej po jego wykryciu, ponieważ im dłużej kleszcz pozostaje wczepiony w skórę, tym większe jest ryzyko przeniesienia patogenów. Do usunięcia kleszcza najlepiej użyć specjalnych przyrządów, takich jak np.: pęseta z cienkim zakończeniem, specjalne kleszczołapki lub kleszczochwytki (dostępne w aptekach) lub karta do usuwania kleszczy (wielkości karty kredytowej z wycięciem). W aptekach spotkać można specjalne zestawy do usuwania kleszczy (sprawdź Controly Pierwsza pomoc przy ukąszeniu kleszcza). Podczas usuwania kleszcza należy:
- Chwycić kleszcza jak najbliżej skóry (przy głowie pajęczaka, nie za odwłok)
- Delikatnie, ale zdecydowanie pociągnąć prostopadle do skóry, bez wykręcania czy zgniatania
- Po usunięciu, dokładnie umyć ręce i zdezynfekować miejsce ukąszenia.
Czego NIE robić podczas usuwania kleszcza?
Warto pamiętać, czego NIE robić. Przede wszystkim nie smarować kleszcza tłuszczem, alkoholem, benzyną czy innymi substancjami poślizgowymi. Nie można też przypalać kleszcza zapałką czy papierosem i nie wykręcać kleszcza gwałtownie, ani tym bardziej nie rozgniatać kleszcza palcami. Takie nieprawidłowe metody mogą spowodować, że kleszcz „zwymiotuje” do rany lub zostawi w skórze części aparatu gębowego, co zwiększa ryzyko zakażenia.
Co robić po ugryzieniu kleszcza?
Po usunięciu kleszcza należy podjąć możliwie szybkie i zdecydowane kroki.
- Dokładnie zdezynfekować miejsce ukąszenia środkiem antyseptycznym, np. alkoholem lub wodą utlenioną (sprawdź nasze Środki do odkażania i dezynfekcji ran).
- Zapisać datę i miejsce ukąszenia – informacje te mogą być ważne dla lekarza w przypadku wystąpienia objawów choroby.
- Zachować usuniętego kleszcza do badania. Można umieścić go w zamkniętym pojemniku z wilgotną watą lub gazą. Niektóre laboratoria wykonują badania kleszczy pod kątem obecności patogenów.
- Obserwować miejsce ukąszenia oraz swoje samopoczucie przez kilka tygodni po zdarzeniu. Szczególną uwagę należy zwrócić na pojawienie się rumienia wędrującego (charakterystycznego dla boreliozy) oraz inne niepokojące objawy, jak gorączka, bóle głowy, zmęczenie czy bóle stawów.
- W przypadku pojawienia się niepokojących objawów lub charakterystycznego rumienia, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.
Warto pamiętać, że nie wszystkie ukąszenia kleszcza prowadzą do rozwoju choroby, jednak uważna obserwacja swojego organizmu po takim zdarzeniu jest kluczowa dla wczesnego wykrycia potencjalnego problemu. W aptekach dostępne są specjalne preparaty odstraszające, które działają nie tylko na komary, ale też właśnie na kleszcze (sprawdź Mugga Spray 50%).
Objawy boreliozy po kleszczu
Borelioza, nazywana również chorobą z Lyme, rozwija się etapowo. Wczesne rozpoznanie i leczenie znacząco zwiększa szanse na całkowite wyleczenie. Wczesna faza boreliozy (kilka dni do kilku tygodni po ukąszeniu) obejmuje przede wszystkim rumień wędrujący – charakterystyczne zaczerwienienie w miejscu ukąszenia, które z czasem się powiększa, przybierając okrągły kształt z jaśniejszym środkiem. Mogą wystąpić też objawy grypopodobne (gorączka, zmęczenie, bóle głowy, bóle mięśni i stawów) i powiększone węzły chłonne. Jeśli choroba nie zostanie zdiagnozowana i leczona w początkowej fazie, może przejść w fazę późną (tygodnie do miesięcy po ukąszeniu). Ta późniejsza faza choroby objawia się np. poprzez zapalenie stawów (najczęściej kolanowych), problemy neurologiczne (porażenie nerwu twarzowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zaburzenia czucia), zaburzenia rytmu serca, zapalenie mięśnia sercowego oraz przewlekłe zmęczenie lub też problemy z koncentracją.
Przy wystąpieniu któregokolwiek z tych objawów po ukąszeniu kleszcza należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Diagnostyka boreliozy opiera się głównie na obrazie klinicznym (czyli objawach) i badaniach serologicznych. Leczenie polega na antybiotykoterapii, której rodzaj i długość zależą od fazy choroby i nasilenia objawów.
Przeczytaj także: Rumień wędrujący - jak wygląda i co oznacza?
Podsumowując
Ukąszenie kleszcza nie musi prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, jeśli szybko i prawidłowo na nie zareagujemy. Kluczowe jest właściwe usunięcie pajęczaka oraz uważna obserwacja organizmu w następnych tygodniach. W przypadku pojawienia się niepokojących objawów, szczególnie charakterystycznego rumienia wędrującego, należy bezzwłocznie skonsultować się z lekarzem, który wdroży odpowiednie leczenie.
Sprawdź nasze: Niezbędne środki i artykuły higieniczne
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć
