Ospa wietrzna to wirusowa choroba zakaźna, która najczęściej dotyka dzieci, ale może też wystąpić u dorosłych. Jej objawy to charakterystyczna wysypka w postaci pęcherzyków, gorączka oraz silny świąd. Zakażenie przenosi się drogą kropelkową i przez kontakt z płynem z pęcherzyków. Leczenie ospy ma charakter objawowy – stosuje się leki przeciwgorączkowe, środki wysuszające skórę i preparaty łagodzące swędzenie. Dowiedz się, jak leczyć ospę wietrzną, jakie preparaty stosować oraz jak uniknąć zakażenia. W artykule znajdziesz też informacje o szczepieniach i najczęstszych pytaniach pacjentów.
Co to jest ospa wietrzna? Przyczyny?
Ospa wietrzna to zakaźna choroba wirusowa, wywoływana przez wirus ospy wietrznej i półpaśca. Jest to jedna z najczęstszych chorób dziecięcych, choć może dotknąć również dorosłych. Charakteryzuje się występowaniem charakterystycznych zmian skórnych w postaci pęcherzyków wypełnionych płynem.
Przyczyną ospy wietrznej jest zakażenie wirusem VZV, który należy do rodziny wirusów opryszczki. Po przebytej infekcji wirus pozostaje w organizmie w stanie uśpienia i może się reaktywować w późniejszym okresie życia, powodując półpasiec.
Czytaj także: Zapalenie ucha u dziecka. Jakie są jego objawy?
Jak można zarazić się ospą wietrzną?
Ospa wietrzna jest chorobą bardzo zakaźną, która przenosi się drogą kropelkową. Zakażenie następuje poprzez:
- Kontakt bezpośredni z osobą chorą podczas kaszlu, kichania lub rozmowy
- Kontakt z wydzieliną z pęcherzyków na skórze chorej osoby
- Inhalację wirusów unoszących się w powietrzu w pomieszczeniach, gdzie przebywa chora osoba
Osoba zakażona jest zakaźna już 1–2 dni przed wystąpieniem wysypki i pozostaje zakaźna aż do momentu, gdy wszystkie zmiany skórne pokryją się strupami (zwykle 5–7 dni od pojawienia się pierwszych zmian).
Sprawdź też: Jak poradzić sobie ze skórą atopową u dziecka? AZS u niemowląt
Objawy ospy wietrznej
Charakterystyczne objawy skórne:
- Czerwone plamki, które szybko przekształcają się w pęcherzyki wypełnione przezroczystym płynem
- Pęcherzyki pękają i tworzą się charakterystyczne strupy
- Zmiany pojawiają się falami – na skórze można jednocześnie obserwować różne stadia wysypki
- Wysypka najczęściej rozpoczyna się na tułowiu, następnie rozprzestrzenia się na twarz, ramiona i nogi
Objawy towarzyszące:
- Gorączka (zwykle 38–39°C)
- Ogólne osłabienie i złe samopoczucie
- Brak apetytu
- Ból głowy
- Intensywny świąd skóry
Jak rozpoznać ospę wietrzną? Diagnostyka ospy
Rozpoznanie ospy wietrznej opiera się głównie na badaniu klinicznym i charakterystycznym obrazie wysypki. Lekarz ocenia wygląd zmian skórnych, ich umiejscowienie, objawy towarzyszące oraz wywiad (czy pacjent mógł mieć kontakt z osobą chorą).
W przypadkach wątpliwych lekarz może zlecić badania laboratoryjne, np. testy wykrywające antygeny wirusa VZV lub oznaczanie przeciwciał przeciwko wirusowi (tzw. badania serologiczne).
Czytaj także: Powiększone węzły chłonne na szyi - objawy i przyczyny
Leczenie ospy wietrznej
Leczenie ospy wietrznej jest głównie objawowe i koncentruje się na łagodzeniu dolegliwości. Leczenie miejscowe ma na celu przede wszystkim wysuszać zmiany skórne. W aptekach dostępne są pianki łagodzące objawy ospy wietrznej (PoxOUT) oraz maści z tlenkiem cynku (Sudocrem).
Z kolei leczenie ogólne obejmuje łagodzenie tzw. objawów towarzyszących. W tym celu warto zaopatrzyć się w leki przeciwgorączkowe (rekomenduje się preparaty na bazie paracetamolu). Należy unikać aspiryny (zwłaszcza u dzieci poniżej 12 roku życia!) oraz ibuprofenu, gdyż mogą one nasilać objawy skórne i przez to sprzyjają powikłaniom w postaci nadkażeń zmian skórnych (sprawdź nasze Leki na gorączkę dla dzieci i dorosłych). Pomocne będą także doustne antyhistaminiki (sprawdź nasze Preparaty na alergie skórne i swędzenie).
Ważne – zapamiętaj:
- Unikaj drapania zmian – ryzyko wtórnych zakażeń
- Noś luźną, bawełnianą odzież
- Unikaj długich, gorących kąpieli
Profilaktyka ospy wietrznej
Najskuteczniejszą metodą profilaktyki jest szczepienie przeciwko ospie wietrznej – zalecane, choć nieobowiązkowe. Skuteczność szczepionki to ok. 85–90%.
Inne metody profilaktyki:
- Izolacja osób chorych – szczególnie kobiet w ciąży i noworodków
- Higiena osobista – częste mycie rąk, wietrzenie pomieszczeń
Najczęstsze pytania o ospę wietrzną
Jak można się zarazić ospą? Przez kontakt z osobą chorą – drogą kropelkową lub bezpośrednio z płynem z pęcherzyków.
Jak leczyć ospę wietrzną? Leczenie objawowe – leki przeciwgorączkowe, preparaty wysuszające i przeciwświądowe, unikanie drapania zmian.
Czy ospa wietrzna jest niebezpieczna? U dzieci zwykle przebiega łagodnie. Może być niebezpieczna dla noworodków, kobiet w ciąży i osób z obniżoną odpornością.
Podsumowanie
Ospa wietrzna to częsta choroba wirusowa, która charakteryzuje się występowaniem pęcherzyków na skórze i zwykle przebiega łagodnie. Leczenie koncentruje się na łagodzeniu objawów i zapobieganiu powikłaniom. Szczepienie to najskuteczniejszy sposób profilaktyki.
Sprawdź nasze: Preparaty na alergie skórne i swędzenie
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 15 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 10 lat piastuje stanowisko kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć
