Niewydolność żylna kończyn dolnych to bardzo mocno rozpowszechnione zjawisko wśród społeczeństwa. Okazuje się bowiem, że żylaki kończyn dolnych mogą występować nawet u co 2-3 kobiety. Jeśli zastanawiasz się, czy jesteś w grupie ryzyka przewlekłej niewydolności żylnej albo jeśli interesują Cię możliwości leczenia niewydolności żylnej, to koniecznie przeczytaj nasz artykuł do końca. Pamiętaj, że krążenie żylne odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu organizmu.
Przewlekła niewydolność żylna kończyn dolnych
Co kryje się pod pojęciem przewlekłej niewydolności żylnej? Jest to nazwa powszechnie występującej choroby żył, która dotyka coraz więcej osób. Pod względem czysto teoretycznym przewlekła niewydolność żylna obejmuje zaburzone krążenie żylne w obrębie kończyn dolnych. Żyły to naczynia krwionośne, którymi krew powraca do serca. Powrót krwi z kończyn dolnych odbywa się wbrew zasadom grawitacji. Dlatego też żyły wyposażone są w specjalne zastawki żylne, które zapobiegają cofaniu się krwi. Prawidłowo działające zastawki żylne pozwalają na niezaburzony przepływ krwi przez naczynia żylne. W przebiegu przewlekłej niewydolności żylnej zastawki nie działają prawidłowo.
Zmiany obejmować mogą zarówno żyły powierzchniowe, jak i żyły głębokie. Występowanie zakrzepicy żył głębokich bardzo często jest zaawansowanym stadium choroby i wymaga odpowiedniego podejścia leczniczego. Ale o tym za chwilę...
Refluks żylny a niewydolność żylna kończyn dolnych
Nieprawidłowa praca zastawek żylnych powoduje, że krew zamiast wędrować prosto do serca zaczyna się cofać. Dochodzi wówczas do tzw. refluksu żylnego, czyli odwrotnego niż prawidłowy kierunku przepływu krwi. Efektem tego jest zaleganie krwi w naczyniach żylnych, co sprzyja powstawaniu niekorzystnych zmian w obrębie kończyn. Obecność refluksu żylnego jest jedną z możliwych przyczyn rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej. Inne obejmują m.in. zwiększoną przepuszczalność naczyń krwionośnych, a to skutkuje z kolei rozlewaniem się zalegającej krwi poza światło naczyń żylnych.
Możliwe czynniki ryzyka przewlekłej niewydolności żylnej
Przewlekłą niewydolność żylną (PNŻ) rozpoznaje się już praktycznie w każdej grupie wiekowej. Nie ulega jednak wątpliwości, że osoby starsze są dużo bardziej narażone na pojawienie się u nich tego schorzenia. Zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę płeć żeńską. Kobiety mają zdecydowanie większe ryzyko wystąpienia problemów żylnych niż mężczyźni. A występowanie choroby w bliskiej rodzinie potrafi zwiększyć to ryzyko nawet o kilkadziesiąt procent!
W kontekście kobiet warto wiedzieć, że istnieją konkretne czynniki, które jeszcze bardziej zwiększają ryzyko wystąpienia niewydolności żylnej. Uważać powinny przede wszystkim panie korzystające z preparatów hormonalnych. Hormonalna terapia zastępcza oraz doustna antykoncepcja dwuskładnikowa znacząco zwiększają ryzyko wystąpienia niewydolności żylnej. Przewlekłą niewydolność żylną znacznie częściej obserwuje się także u kobiet będących w ciąży. Obecność płodu w ciele matki sprawia, że dochodzi do ucisku niektórych naczyń krwionośnych i tym samym utrudnionego powrotu żylnego krwi.
Niewłaściwy tryb życia i brak aktywności fizycznej
Poza wiekiem i płcią równie ważne w kontekście rozwoju niewydolności żylnej są także takie czynniki, jak tryb życia, dieta i aktywność fizyczna. Okazuje się bowiem, że bardzo często rodzaj wykonywanej przez nas pracy może przyczynić się do wystąpienia choroby. Przewlekła niewydolność żylna ma większe szanse pojawić się u osób przebywających przez dłuższy czas w jednej pozycji: w pozycji siedzącej lub stojącej. Długie unieruchomienie kończyn w tej samej pozycji sprawia, że krew nie odpływa z nich we właściwy sposób. Efekt? Niewydolność żylna. Dlatego też siedzący tryb życia to ważny czynnik ryzyka PNŻ.
Poza niewłaściwą pozycją w pracy czy w domu przewlekła niewydolność żylna w kończynach dolnych znacznie częściej rozwija się, gdy towarzyszy nam palenie papierosów. Inny czynnik ryzyka to chociażby nieodpowiednia odzież (zbyt ciasna) oraz brak aktywności fizycznej. Nawet umiarkowana aktywność fizyczna doskonale oddziałuje na krążenie żylne i poprawia przepływ krwi (a dokładniej jej odpływ) w naczyniach żylnych.
Objawy niewydolności żylnej
Pierwsze objawy niewydolności żylnej bardzo często przez dłuższy czas mogą pozostać niezauważone. Na początkowym etapie pojawia się doskwierająca po dłuższym staniu lub siedzeniu ciężkość nóg. Przez to uczucie ciężkości nogi wydają nam się cięższe i większe. Mogą pojawić sporadyczne skurcze łydek i mrowienie kończyn. Generalnie osoba z niewydolnością żylną odczuwa duży dyskomfort.
Inne objawy, pojawiające się z czasem obejmują niewielkie obrzęki kończyn dolnych i ból nóg. Chorzy często mylą dolegliwości bólowe z innymi schorzeniami. Niemniej jednak ból kończyn dolnych to także jeden z objawów zaburzeń w układzie żylnym. U niektórych osób pojawia się także zespół niespokojnych nóg - zwłaszcza w nocy. W dalszej kolejności do obecnych na początku niewielkich pajączków (rozszerzonych drobnych naczyń) dołączają większe poszerzone żyły. Nieleczona choroba może prowadzić do zmian na skórze - najpierw w okolicy kostek, potem na całych łydkach. Objawy skórne obejmuję głównie swędzenie skóry i powstawanie owrzodzeń. Przewlekły stan zapalny sprzyja tego typu objawom.
Przewlekła niewydolność żylna - leczenie
Przewlekła niewydolność żylna potrafi skutecznie pogorszyć jakość życia i komfort codziennego funkcjonowania. Niewydolność zastawek żylnych wymaga wdrożenia dopasowanego do potrzeb leczenia. Pierwszym krokiem jest przede wszystkim zmiana trybu życia. Tzw. domowe sposoby obejmuję unikanie długotrwałego przebywania siedząc lub w pozycji stojącej. Niektórzy praktykują także spanie z nogami lekko uniesionymi ku górze, co poprawia odpływ krwi z żył. Metoda ta nie pomoże jednak we wszystkich stadiach choroby. W zależności od stopnia zaawansowania choroby postępowanie terapeutyczne należy dopasować do obecnych objawów.
Leczenie uciskowe
Terapię uciskową rekomenduje się zwłaszcza w początkowych stadiach choroby. Rajstopy uciskowe zapobiegają w pewnym stopniu cofaniu się krwi i ograniczają powstawanie obrzęków nóg. Rajstopy uciskowe szczególnie chętnie wybierają kobiety. Na rynku dostępne są różnorodne modele, z których większość z nich można traktować tak naprawdę jak normalny element codziennego ubioru.
Leczenie farmakologiczne
W aptekach dostępnych jest mnóstwo produktów na przewlekłą niewydolność żylną. Głównym ich założeniem jest poprawa krążenia krwi w obrębie żył. Substancje stosowane w farmakoterapii PNŻ zwiększają elastyczność naczyń krwionośnych i zmniejszają ich przepuszczalność. W efekcie dochodzi do redukcji powstających obrzęków kończyn dolnych. Wykazują też działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Jakie substancje występują w tego typu produktach?
Najczęściej spotykane są preparaty z diosminą. W sprzedaży aptecznej znajdziemy także produkty, w składzie których występuje dobesylan wapnia . Poza diosminą i dobesylanem popularnością cieszą się także preparaty na bazie naturalnych substancji - jak wyciągi z kasztanowca i ruszczyka. Występują one zarówno w formie preparatów doustnych lub maści stosowanych na skórę.
Niektórzy pacjenci w przypadku silnych dolegliwości bólowych stosują leki przeciwbólowe. Warto jednak pamiętać, że nie ograniczają one rozwoju choroby a jedynie maskują objawy.
Leczenie zabiegowe
Leczenie zabiegowe przeprowadza się, jeśli wcześniej stosowane metody nie dały zadowalających efektów lub jeśli choroba ma już zaawansowane stadium. Zaawansowana niewydolność stanowi bezsprzeczne skierowanie na tego typu leczenie. Coraz częściej z leczenia operacyjnego korzystają także osoby, dla których niekorzystny wygląd nóg jest po prostu dużym problemem natury estetycznej. Wśród stosowanych metod wymienia się zabiegi laserowe, a także chirurgiczne usuwanie martwych żył. Niestety - po przeprowadzeniu leczenia zabiegowe objawy choroby powracają nawet u co drugiej osoby..
Przewlekła niewydolność żylna - czy można jej zapobiec?
Z przewlekłą niewydolnością żylną jest jak z każdą inną chorobą - oprócz terapii samej choroby znane jest także postępowanie profilaktyczne. Ma ono na celu zmniejszyć ryzyko rozwoju choroby. O czym zatem należy pamiętać?
-
Wprowadź do swojego życia aktywność fizyczną - regularna aktywność fizyczna jest niezwykle ważna dla prawidłowego funkcjonowania układu żylnego
-
Unikaj gorących kąpieli, które mocno rozgrzewają skórę i dodatkowo poszerzają żyły w jej obrębie. Przewlekła choroba żylna znacznie częściej dotyka osób nagminnie wygrzewających się w wannie
-
Aby uniknąć zastoju krwi staraj się nie przebywać długo w pozycji siedzącej lub stojącej - co jakiś czas zmień pozycję. Przewlekła choroba żylna znacznie rzadziej występuje u osób, które wyeliminują ten czynnik ryzyka
-
Dbaj o właściwą wagę - redukcja masy ciała to nierozłączny element profilaktyki PNŻ
-
Rzuć palenie papierosów.
Przewlekła niewydolność żylna - diagnozowanie
Przewlekła niewydolność żylna może zostać częściowo zdiagnozowana przez nas samych. Zmiany widoczne gołym okiem mogą ukierunkowywać nas na konkretną ich przyczynę. Nieodzowne będzie jednak udanie się do lekarza celem weryfikacji postawionej przez nas diagnozy. Podstawowym badaniem, które wykonuje lekarz jest usg doppler. Badanie to nie jest w żaden sposób inwazyjne. Pozwala zobrazować stan układu żylnego i stwierdzić obecność ewentualnych zastojów i zakrzepów krwi. Jest ono szczególnie przydatne, jeśli występuje zakrzepica żył głębokich, którą ciężko stwierdzić na podstawie tylko oceny wzrokowej.
mgr farm. Mateusz Jabłoński
