Higiena uszu powinna być dla każdego z nas czymś tak normalnym, jak chociażby mycie zębów. Odpowiednia higiena przewodu słuchowego pozwala nie tylko zachować uszy w odpowiedniej czystości, ale też zapobiega patologicznym zmianom w ich obrębie. Higiena uszu obejmuje zarówno zabiegi profilaktyczne, jak i również ewentualne późniejsze zabiegi mające na celu oczyszczanie przewodu słuchowego. Przeczytaj informacje poniżej, a dowiesz się, jak bezpiecznie czyścić uszy, z zachowaniem ostrożności względem błony bębenkowej.
Uszy są elementem narządu słuchu
Uszy to przede wszystkim niezwykle istotna część narządu słuchu. To w nich dochodzi do odbierania różnych głosów w postaci fal akustycznych, które elementy uszu przekształcają w sygnały odbierane przez nasz mózg. Dopiero wtedy organizm odbiera daną falę jako konkretny dźwięk, dzięki czemu możemy mówić, że słyszymy.
Budowa uszu wbrew pozorom może wydawać się skomplikowana. To, co widzimy na zewnątrz to przewód słuchowy zewnętrzny oraz całość małżowiny usznej, która pełni głównie rolę ochronną wobec najważniejszych części ucha.
Idąc dalej, w głębi uszu znajduje się przewód słuchowy wewnętrzny, który zwieńcza błona bębenkowa - szczególnie wrażliwa struktura uszu, stanowiąca granicę pomiędzy uchem zewnętrznym a uchem wewnętrznym. Po wewnętrznej stronie błony bębenkowej znajdują się tzw. kosteczki słuchowe, które bezpośrednio odpowiadają za odbieranie bodźców słuchowych i przekazywanie ich w formie impulsów nerwowych do mózgu.
Woskowina uszna - co to właściwie jest?
Woskowina, nazywana również woszczyną to wydzielina o kwaśnym odczynie, którą gruczoły łojowe i gruczoły potowe nieustannie uwalniają do światła przewodu słuchowego. Co wchodzi w skład woskowiny? Poza wydzieliną gruczołów łojowych są w niej obecne także elementy złuszczonych komórek naskórka przewodu słuchowego. Całość woskowiny stanowi zatem poniekąd wyściółkę uszu.
Woskowina w naturalny sposób jest usuwana z przewodu słuchowego na zewnątrz dzięki charakterystycznym, niewyczuwalnym ruchom nabłonka stanowiącego wierzchnią warstwę przewodu słuchowego. Działa on na zasadzie podobnej do ruchu rzęsek i sprawia, że w normalnych warunkach woskowina nie zalega wewnątrz uszu i nie stanowi powodu do tworzenia się zatorów w uszach.
Jakie są funkcje woskowiny w przewodzie słuchowym zewnętrznym?
Obecność woskowiny w przewodzie słuchowym jest zjawiskiem całkowicie normalnym. Zadaniem woskowiny przewodu słuchowego jest przede wszystkim ochrona uszu przed podrażnieniami, dlatego właśnie znajduje się ona na zdecydowanej większości przewodu słuchowego. Innymi funkcjami woskowiny są także:
-
nawilżanie przewodu słuchowego - woskowina zapobiega wysychaniu nabłonka przewodu słuchowego,
-
oczyszczanie uszu z zanieczyszczeń, które dostają się do uszu ze środowiska zewnętrznego,
-
zapobieganie niepotrzebnym infekcjom uszu - woskowina posiada w swoim składzie substancje mające właściwości antybakteryjne, które mają chronić uszy przed drobnoustrojami.
Jak wygląda proces czyszczenia uszu?
Czyszczenie uszu to proces higieniczny, profilaktyczny - mający na celu dbałość o zdrowie uszu i ich higieniczny wygląd. Czyszczenie uszu powinno przeprowadzać się kilka razy w tygodniu - najlepiej podczas codziennej kąpieli. Czyszczenie uszu polega przede wszystkim na myciu i higienie przewodu słuchowego oraz małżowiny usznej przy użyciu ciepłej wody. Należy bezwzględnie pamiętać o tym, aby unikać kontaktu z wnętrzem uszu, a przede wszystkim uważać na błonę bębenkową!
Unikaj patyczków higienicznych!
Lubisz czyścić uszy za pomocą patyczków higienicznych? Musisz przy tym uważać, aby nie skończyło się to uszkodzeniem błony bębenkowej! Zbyt głęboko włożony patyczek higieniczny w głąb ucha wewnętrznego może doprowadzić do perforacji błony bębenkowej. Taka sytuacja może zdarzyć się, jeśli podczas czyszczenia uszu będziesz nieostrożna/y.
Uszkodzenie błony bębenkowej może nieść ze sobą przykre konsekwencje, łącznie z pogorszeniem słuchu, a w skrajnych przypadkach także z utratą słuchu włącznie. Pamiętaj zatem, aby uniknąć uszkodzeń w błonie bębenkowej, zrezygnuj ze stosowania patyczków lub używaj ich tylko w kontekście higieny zewnętrznych części ucha.
Nadmiar woskowiny - kiedy może się pojawić?
Woskowina, choć naturalnie obecna w uszach to w pewnych sytuacja może ulegać nagromadzeniu w obrębie przewodu słuchowego. Nagromadzoną woskowinę w uchu szczególnie często można zauważyć:
-
u osób noszących aparaty słuchowe - noszenie aparatu słuchowego nie ułatwia usuwania woskowiny z ucha, a dodatkowo może być przyczyną podrażnień,
-
u dzieci (dotyczy nawet 1 na 10 przypadków uszu niemowlaka),
-
u osób starszych,
-
u osób chorych na cukrzycę lub na atopowe zapalenie skóry,
-
u osób z anatomicznymi wadami kanału słuchowego,
-
u osób używających słuchawek dousznych.
Nadmiar wydzieliny w kanale słuchowym może być przyczyną powstania tzw. korka woskowinowego, który bagatelizowany może powodować nieprzyjemne doznania.
Nadmierne gromadzenie woskowiny, czyli tzw. korek woskowinowy
Choć niektóre osoby mają wrodzoną tendencję do częstszego niż u innych tworzenia korków woskowinowych, to w zdecydowanej większości przypadków wynikają one wprost z niewłaściwej lub zbyt rzadkiej higieny uszu. Efektem nadmiaru woskowiny jest zablokowany kanał słuchowy i zatkanie uszu, co powoduje m.in.:
-
zawroty głowy,
-
szumy uszne,
-
uczucie zatkania w uchu i uczucie pełności w obrębie ucha zewnętrznego,
-
nieprzyjemny świąd i ból w okolicach ucha zewnętrznego.
Obecność korka woskowinowego, czyli nadmiar woskowiny sprawia, że konieczne będzie czyszczenie uszu.
Jakie preparaty do czyszczenia uszu wybrać?
Jeśli standardowe zasady higieny uszu wobec woskowiny nie zdają egzaminu, konieczne może być (i wręcz powinno) zastosowanie suplementów diety lub wyrobów medycznych, które pozwolą na jej usuwanie. Do higieny ucha dostępnych na aptecznych półkach jest szeroka gama produktów - w formie kropli lub aerozoli do ucha. W ich składzie znajdują się substancje o działaniu zmiękczającym na woskowinę wyścielającą ucho zewnętrzne.
Produkty do higieny uszu zawierają przede wszystkim oleje (parafina ciekła lub oliwa z oliwek, które zmiękczają woskowinę w uchu) lub środki powierzchniowo czynne (te z kolei rozbijają woskowinę na mniejsze części, łatwiejsze do usunięcia z ucha). W przypadku bólu i swędzenia w uchu można również zastosować środki przeciwzapalne do ucha. Pamiętaj jednak - w żadnym wypadku nie stosuj ich, jeśli spowodowałeś perforację błony bębenkowej (np. nieostrożnym stosowaniem patyczków higienicznych).
Jak zatem myć uszy, aby zapobiec nadmiarowi woskowiny?
Aby zmniejszyć ryzyko uszkodzenia ucha, należy czyścić uszy z wykorzystaniem ciepłej wody. Czyszczenie uszu powinno być prowadzone na zewnątrz przewodu słuchowego i w tym też kierunku powinno usuwać się nadmiar woskowiny. Dodatkowo, aby uniknąć zawrotów głowy, warto wspomniane zabiegi higieniczne przeprowadzać regularnie, aby zapobiec zaleganiu wydzieliny wewnątrz kanału słuchowego.
Świecowanie uszu, czyli stare, domowe sposoby
Do usuwania woskowiny z ucha dawniej stosowano, chociażby świecowanie uszu. Polegało ono na podgrzaniu ucha płomieniem świecy, której ciepło ogrzewało woskowinę, rozmiękczało i dzięki temu ułatwiało jej samoistne wypływanie na zewnątrz kanału słuchowego. Obecnie jednak metoda ta jest bardzo rzadko praktykowana - zwłaszcza że nierzadko wiązała się z podrażnieniami i poparzeniami uszu.
Ważne zadania - zapamiętaj je!
-
unikaj płukania uszu mocnym strumieniem wody,
-
unikaj płukania uszu zimną wodą,
-
płukanie uszu - najlepiej nada się do tego ciepła woda,
-
płukanie uszu - kilka razy w tygodniu,
-
płukanie uszu - unikaj płukania wewnętrznych części ucha - płukanie powinno obejmować jedynie zewnętrzne części uszu.
Nie zapominaj również o tym, że:
-
preparaty do czyszczenia ucha można (a jeśli masz tendencję do częstego nadmiaru woskowiny) i powinno się stosować profilaktycznie,
-
osoby, które noszą aparaty słuchowe, powinny szczególnie dbać o higienę uszu,
-
jeśli higiena, zabiegi profilaktyczne oraz czyszczenie uszu nie zdadzą egzaminu, to konieczna może być wizyta w gabinecie laryngologa (lekarz przepłucze uszy lub mechanicznie usunie ewentualny korek woskowinowy z ucha),
-
pamiętaj, aby wyczyścić uszy po każdej wizycie w miejscach mocno zanieczyszczonych - z dużą ilością pyłów zawieszonych w powietrzu. Zanieczyszczenia odkładają się w woskowinie i mogą dodatkowo podrażniać nabłonek w uchu oraz być przyczyną ewentualnych zakażeń i infekcji ucha.
O autorze
mgr farm. Edyta Sukiennik
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi na kierunku farmacji. Posiada I-stopień specjalizacji aptecznej. Farmaceutka z powołania. Od 25 lat związana czynnie z zawodem farmaceuty. A od ponad 22 lat piastuje funkcje kierownika. Swoją pierwszą aptekę otworzyła w 2004 roku. W kolejnych latach tworzyła kolejne placówki wychodząc naprzeciw potrzebom rynku. Od początku kierowała się podstawowymi wartościami którymi są: szacunek, uczciwość, odpowiedzialność dla dobra i zdrowia pacjenta. Empatia, cierpliwość i wyrozumiałość to jej podstawowe cechy osobowości.
W wolnym czasie podróżuje. Uwielbia poznawać nowe miejsca, poznawać ludzi i ich obyczaje.
« wróć
