Trójglicerydy to ważne źródło energii konieczne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, jednak ich nadmiar ma negatywny wpływ na stan naszego zdrowia. Niestety podwyższony poziom trójglicerydów to problem, który dotyka coraz więcej osób, nie tylko dorosłych, ale również dzieci. Wynika to między innymi z faktu, że coraz więcej ludzi boryka się obecnie z problemem nadwagi.
Jak więc dbać o prawidłowe stężenie triglicerydów? Jakich składników unikać? Jakie wprowadzić zmiany do swojej diety? Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się wszystkiego!
Czym są trójglicerydy i jakie są ich prawidłowe wartości?
Trójglicerydy (TG), czyli estry glicerolu i kwasów tłuszczowych to substancje zaliczane do tłuszczów prostych. Są one głównym budulcem tkanki tłuszczowej, a co za tym również istotnym źródłem energii.
Wyróżniamy dwa rodzaje trójglicerydów:
-
egzogenne - dostarczane są do organizmu wraz z pokarmem. Są wchłaniane przez jelita, a następnie w postaci chylomikronów transportowane do mięśni. Stanowią one większość ogółu trójglicerydów.
-
endogenne - powstają w wątrobie z kwasów tłuszczowych i węglowodanów. Łączą się one z białkami i przedostają się od krwioobiegu w postaci lipoprotein.
Trójglicerydy egzogenne występuje przede wszystkim w produktach wysokoprzetworzonych, zawierających węglowodany proste, tłuszcze trans oraz tłuszcze nasycone. Nieprawidłowa dieta, powodująca podwyższenie poziomu trójglicerydów, powoduje, że ich nadmiar gromadzony jest w postaci tkanki tłuszczowej.
Badanie poziomu trójglicerydów
Podwyższone trójglicerydy często przez długi czas nie dają żadnych objawów, dlatego tym bardziej warto regularnie badać ich stężenie we krwi. Sprawdzanie stężenia trójglicerydów jest szczególnie zalecane w przypadku osób z dolegliwościami układu sercowo-naczyniowego.
Określenie stężenia trójglicerydów można wykonać przy okazji profilaktycznych badań krwi. Najlepiej jest zbadać wtedy cały profil lipidowy (lipidogram), który pokazuje nie tylko stężenie trójglicerydów, ale również poziom cholesterolu całkowitego, w tym frakcji LDL i HDL. Zaleca się, aby stężenie trójglicerydów we krwi badać na czczo, około 10-12 godzin po ostatnim posiłku.
Przyjmuje się, że prawidłowy poziom trójglicerydów na czczo nie powinien przekraczać 150 mg/dl, natomiast po posiłku ich maksymalna dopuszczalna wartość to 170 mg/dl.
Dla cholesterolu całkowitego górna granica to 200 mg/dl. Cholesterol frakcji LDL nie powinien przekraczać 100 mg/dl, natomiast minimalny poziom frakcji HDL to 45 mg/dl dla kobiet i 35 md/dl dla mężczyzn.
O hipertrójglicerydemii mówimy wtedy, gdy poziom trójglicerydów we krwi przekracza 200 mg/dl. Wtedy też zazwyczaj stężenie innych lipidów oraz lipoprotein (głównie cholesterolu frakcji HDL oraz LDL) nie mieści się w normach. Znaczne podwyższone stężenie trójglicerydów (powyżej 1000 mg/dl) może spowodować ostre zapalenie trzustki.
Wysokie stężenie trójglicerydów - jakie mogą być jego przyczyny?
Wiemy już, co to jest hipertrójglicerydemia, jednak warto jeszcze dowiedzieć się, co ją powoduje. Dzięki temu będziemy mogli unikać czynników sprzyjających jej rozwojowi i utrzymać poziom trójglicerydów na właściwym poziomie.
Do hipertrójglicerydemii w dużej mierze przyczynia się nadmiar przetworzonego i niezdrowego jedzenia. Niezdrowa dieta i brak ruchu prowadzą do nadwagi i zbyt dużej ilości tkanki tłuszczowej, w której to właśnie gromadzą się trójglicerydy.
Do czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia wysokiego stężenia trójglicerydów, zaliczamy:
-
dietę o dużej zawartości tłuszczów nasyconych oraz cukrów prostych,
-
brak aktywności fizycznej,
-
podeszły wiek,
-
BMI > 25 kg/m²,
-
czynniki genetyczne,
-
niedoczynność tarczycy,
-
picie alkoholu,
-
choroby współistniejące takie jak niedoczynność tarczycy czy zespół Cushinga,
-
przyjmowanie leków takich jak glikokortykosteroidy, doustne estrogeny czy diuretyki tiazydowe.
Jak obniżyć trójglicerydy domowymi sposobami?
Podwyższony poziom trójglicerydów we krwi może powodować szereg konsekwencji negatywnych dla naszego zdrowia. Na szczęście mamy na to wpływ i dzięki zastosowaniu się do sprawdzonych wskazówek możemy znacznie zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia tych przykrych dolegliwości.
Oto najważniejsze aspekty, o których należy pamiętać, aby ustrzec się przed podwyższonym poziomem trójglicerydów.
Zbilansowana dieta
Nadwaga i otyłość podwyższają poziom trójglicerydów, dlatego kluczowe znaczenie ma tutaj zbilansowana i zdrowa dieta bogata w witaminy i minerały. Zmiana nawyków żywieniowych to pierwszy krok do obniżenia masy ciała, a co za tym idzie również stężenia trójglicerydów. Dieta wspierająca obniżanie trójglicerydów powinna być przede wszystkim bogata w tłuszcze nienasycone oraz błonnik, który spowalnia wchłanianie tłuszczów w jelicie cienkim.
Aby obniżyć poziom trójglicerydów we krwi, powinniśmy do naszej diety wprowadzić produkty, takie jak:
-
owoce i warzywa,
-
produkty zbożowe bogate w błonnik pokarmowy (pieczywo pełnoziarniste, płatki owsiane, otręby),
-
tłuste ryby morskie bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe omega 3 (łosoś, makrela, sardynki),
-
nasiona, pestki i orzechy niesolone,
-
produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu,
-
nasiona roślin strączkowych (fasola, groszek, ciecierzyca),
-
oleje roślinne (oliwa z oliwek, olej rzepakowy).
W obniżaniu poziomu trójglicerydów świetnie sprawdzi się dieta śródziemnomorska oraz dieta DASH, które eliminują słodycze i potrawy przetworzone na rzecz większej ilości owoców i warzyw. Oprócz samej diety ważne jest również zadbanie o spożywanie posiłków bez pośpiechu i o stałych porach, ponieważ podjadane czy pomijanie posiłku negatywnie wpływa na równowagę organizmu. Zdrową dietę należy uzupełnić także o picie dużej ilości wody - około 2 litrów dziennie.
Czego unikać, co ograniczyć, aby poprawić stężenie trójglicerydów?
-
unikać produktów bogatych w cukry proste (słodycze, przekąski, soki owocowe, słodkie płatki zbożowe, białe pieczywo)
-
unikać produktów bogatych w tłuszcze nasycone (czerwone mięso, fast-foody)
-
ograniczyć oczyszczone produkty zbożowe,
-
unikać smażonych potraw,
-
zrezygnować z palenia papierosów i picia alkoholu.
Dbanie o prawidłowy poziom trójglicerydów wspomagają także niektóre zioła. Na podwyższone trójglicerydy najczęściej polecany jest:
-
ostropest plamisty - wpływający korzystnie na pracę wątroby odpowiedzialnej za syntezę trójglicerydów,
-
imbir - działający przeciwzapalne i obniżający poziom cholesterolu,
-
olej lniany i jego zmielone ziarna - jako ważne źródło kwasów omega 3,
-
kozieradka - dla osób z wysokim poziomem trójglicerydów i cukrzycą,
-
karczoch - obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów.
Aktywność fizyczna
Drugim istotnym elementem zdrowego stylu życia jest regularna aktywność fizyczna, mająca pozytywny wpływ na funkcjonowanie całego naszego organizmu. Zdrowa dieta w połączeniu z aktywnością fizyczną mogą korzystnie wpłynąć na profil lipidowy. Większe zapotrzebowanie na energię podczas wykonywania ćwiczeń zmniejsza nadmiar triglicerydów zalegających w tkance tłuszczowej. Jeśli nie uprawiałeś dotąd żadnej aktywności, warto zacząć od krótkich i lekkich ćwiczeń dostosowanych do kondycji i stanu zdrowia, aby następnie stopniowo zwiększać ich intensywność.
Środki farmakologiczne
Jeśli zmiana nawyków żywieniowych i regularna aktywność fizyczna nie obniżyły wystarczająco stężenia triglicerydów, to konieczne może być przyjmowanie leków. Zazwyczaj leczenie farmakologiczne wdraża się u osób, których stężenie trójglicerydów we krwi przekroczyło 200 mg/dl. Aby obniżyć poziom trójglicerydów, stosuje się zazwyczaj fibraty i statyny. Zaleca się, aby wspomagająco przyjmować wtedy również kwasy omega.
Podwyższony poziom trójglicerydów – powikłania
Często zdarza się, że wysokiemu poziomowi trójglicerydów towarzyszą inne zaburzenia związane z metabolizmem - zaliczamy do nich między innymi otyłość, nadciśnienie tętnicze, niski poziom dobrego cholesterolu HDL oraz podwyższony poziom glukozy na czczo. Wspólne występowanie kilku z tych dolegliwości określane jest jako zespół metaboliczny. Występowanie takiego stanu niesie ze sobą wysokie ryzyko wystąpienia poważnych chorób układu sercowo-naczyniowego. U osób dotkniętych zespołem metabolicznym rośnie prawdopodobieństwo wystąpienia takich chorób jak miażdżyca, cukrzyca typu II oraz choroba niedokrwienna serca, co więcej są one znacznie bardziej narażone na zawał serca czy udar mózgu.
Trójglicerydy na odpowiednim poziomie
Trójglicerydy to tłuszcze proste stanowiące źródło energii niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Należy jednak dbać o to, aby utrzymać właściwe ich stężenie, ponieważ długotrwały, wysoki poziom trójglicerydów powoduje poważne konsekwencje.
Na prawidłowe stężenie trójglicerydów we krwi możemy wpłynąć dzięki prowadzeniu zdrowego stylu życia. Zbilansowana dieta, z dużą ilością nienasyconych kwasów tłuszczowych i błonnika, regularna aktywność fizyczna oraz prawidłowa masa ciała to podstawowe czynniki sprzyjające obniżeniu poziomu trójglicerydów. Ważne jest także unikanie cukrów prostych, wysokoprzetworzonej żywności, picia alkoholu oraz palenia papierosów. Wysoki poziom trójglicerydów przez długi czas nie daje żadnych objawów, dlatego bardzo ważne jest, aby regularnie badać ich poziom. Dzięki temu będziemy mogli wdrożyć odpowiednie zmiany, które pozwolą uniknąć poważnych chorób.
O autorze
mgr farm. Edyta Sukiennik
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi na kierunku farmacji. Posiada I-stopień specjalizacji aptecznej. Farmaceutka z powołania. Od 25 lat związana czynnie z zawodem farmaceuty. A od ponad 22 lat piastuje funkcje kierownika. Swoją pierwszą aptekę otworzyła w 2004 roku. W kolejnych latach tworzyła kolejne placówki wychodząc naprzeciw potrzebom rynku. Od początku kierowała się podstawowymi wartościami którymi są: szacunek, uczciwość, odpowiedzialność dla dobra i zdrowia pacjenta. Empatia, cierpliwość i wyrozumiałość to jej podstawowe cechy osobowości.
W wolnym czasie podróżuje. Uwielbia poznawać nowe miejsca, poznawać ludzi i ich obyczaje.
« wróć
