Alergiczny nieżyt nosa (znany też jako katar alergiczny) to bardzo powszechne zjawisko. Wszystko to za sprawą tego, że schorzenia alergiczne dotykają już praktycznie 40% populacji na całym świecie. Bez wątpienia myśląc o alergicznym nieżycie nosa mówimy o chorobie, która jest jedną z najczęstszych alergii wśród pacjentów. Czym się objawia alergiczny nieżyt nosa i czym jest spowodowany (czy to tylko pyłki roślin)? No i jakie są metody leczenia alergicznego nieżytu nosa?
Objawy alergicznego nieżytu nosa - co to w ogóle jest?
Objawy alergicznego nieżytu nosa związane są bezpośrednio z zapaleniem błony śluzowej nosa, w wyniku kontaktu z konkretnymi alergenami. Stan zapalny w obrębie błony śluzowej nosa wywołuje obrzęk błony śluzowej nosa, a co za tym idzie chory skarży się na nieprzerwane uczucie zatkania nosa. Uczucie zatkanego nosa (niedrożność nosa) to w rzeczywistości najbardziej doskwierający objaw kataru alergicznego, z jakim zmagają się pacjenci. Poza tym inne objawy kataru siennego obejmują przede wszystkim świąd nosa i wodnisty wyciek. Swędzenie nosa i wodnista wydzielina (która często spływa też po tylnej ścianie gardła) to charakterystyczne objawy alergicznego nieżytu nosa, które wprost wynikają z uczulenia na konkretny rodzaj alergenu. Czasami chorym dokucza też utrata węchu. Co więcej - stan zapalny może dosięgnąć ucha środkowego i być przyczyną problemów z uszami (zwłaszcza, jeśli chory ma długo zatkany nos).
Objawy alergii obejmują też nierzadko objawy ogólnoustrojowe. Pacjenci z alergicznym nieżytem nosa mają niższą jakość życia. Często towarzyszą im ból głowy i zaburzenia snu. Pojawić się może obniżenie nastroju i kaszel (choć głównie katar alergiczny objawia się poprzez kichanie). Co ciekawe - alergiczny nieżyt nosa bardzo często współwystępuje razem z alergicznym zapaleniem spojówek. Alergiczne zapalenie spojówek przejawia się jako zaczerwienienie oczu, nadmierne łzawienie i pieczenie oczu. Zarówno w obrębie błony śluzowej nosa, jak i w obrębie oczu może wystąpić uczucie suchości - wymagające dodatkowego nawilżenia.
Alergiczny nieżyt nosa i jego przyczyny
Katar alergiczny (katar sienny) to schorzenie, którego przyczyną jest zwykle określony alergen lub określone alergeny. Alergiczny nieżyt nosa, czyli katar sienny wywołują przeważnie alergeny wziewne. W zależności od rodzaju alergenu mogą to być alergeny całoroczne (wywołujące całoroczny alergiczny nieżyt nosa) oraz alergeny występujące w określonych miesiącach (okresowy alergiczny nieżyt nosa).
Do alergenów całorocznych, wywołujących przewlekły alergiczny nieżyt nosa zaliczyć trzeba przede wszystkim alergeny zwierząt (sierść zwierząt), alergeny zawodowe (występujące w miejscu pracy) oraz roztocze kurzu domowego. Najpowszechniejszym rodzajem alergii całorocznej, wywołującej katar alergiczny (katar sienny) jest alergia związana z roztoczami kurzu domowego, które bytują wokół nas każdego dnia - zwłaszcza w domu. Poza tym niektóre osoby są uczulone na dym tytoniowy.
Z katarem siennym okresowym mamy do czynienia zwłaszcza w kontekście alergenów występujących w określonych miesiącach roku (tego typu alergie mają charakter okresowy). Są to przede wszystkim pyłki roślin (najczęściej pyłki traw i pyłki drzew). Do pyłków traw i chwastów zaliczyć należy chociażby pyłki emitowane przez takie rośliny, jak wiechlina łąkowa czy też babka lancetowata. Z kolei wśród pyłków drzew najczęściej uczulają pyłki sosny, brzozy czy też lipy. Co ciekawe - niektóre z nich zaczynają swój okres pylenia już na przełomie stycznia i lutego - stąd reakcję alergiczną obserwuje się u niektórych nawet zimą. Temu rodzajowi alergii bardzo często towarzyszą objawy oczne. Do alergenów sezonowych zalicza się także zarodniki grzybów, zwłaszcza zarodniki pleśni. Ich szczyt występowania przypada na miesiące jesienne i zimowe, zwłaszcza w okresie grzewczym.
Leczenie alergiczny nieżyt nosa - jakich leków najlepiej użyć do leczenia alergicznego nieżytu nosa?
Jak leczyć alergiczny nieżyt nosa? Przede wszystkim skutecznie! Aby móc to zrobić, należy wybrać leki rekomendowane do leczenia alergicznego nieżytu nosa. Katar sienny, według większości wytycznych należy leczyć za pomocą leków przeciwhistaminowych. Leki przeciwhistaminowe blokują działanie histaminy w organizmie, która odpowiada za typowe objawy alergii. Leki przeciwhistaminowe mogą występować jako leki doustne (cetyryzyna, desloratadyna, bilastyna) lub leki przeciwhistaminowe donosowe (azelastyna). Bardzo dobrze redukują one świąd nosa. Z kolei na zatkanie nosa najlepiej stosować glikokortykosteroidy donosowe, które od jakiegoś czasu dostać można w aptekach bez recepty (mometazon). Co prawda maksymalny efekt uzyskuje się po około 2 tygodniach stosowania, niemniej jednak są to leki w szczególności dedykowane właśnie takim chorobom, jak alergiczny nieżyt nosa.
W ramach farmakoterapii stosuje się także leki antyleukotrienowe (dostępne zwykle na receptę) lub inne substancje o działaniu przeciwalergicznym poza lekami przeciwhistaminowymi. Ważne, aby z katarem siennym "walczyć". Dlaczego? Gdyż nieleczony alergiczny nieżyt nosa może zwiększać ryzyko takich problemów, jak zapalenie zatok czy nawet astmy oskrzelowej. Co prawda zapalenie zatok nie jest chorobą zagrażającą życiu, niemniej jednak jeśli można uniknąć zapalenia zatok, to dlaczego z tego nie skorzystać? Pamiętaj, że zapalenie zatok jest schorzeniem równie uciążliwym i wymagającym nierzadko długotrwałego leczenia.
Alergiczny nieżyt nosa (katar sienny) - co jeszcze można zrobić, aby złagodzić objawy alergicznego nieżytu nosa? Może unikanie ekspozycji na alergeny, które powodują problemy?
Na nieżyt nosa dobrze sprawdzi się także (choć chwilowo) płukanie nosa - chociażby roztworem soli fizjologicznej. Na nieżyt nosa dobrze wybierać roztwory izotoniczne, które można stosować codziennie - zarówno w ramach radzenia sobie z objawami, jak i w ramach profilaktyki i higieny jamy nosowej.
Aby uniknąć dolegliwości idealnym rozwiązaniem byłoby unikanie alergenów. Staraj się unikać ekspozycji na pyłki w okresach, kiedy stężenie pyłków w powietrzu jest największe. Wówczas objawy nasilają się najbardziej. Oczywistym jest jednak, że przebywając na świeżym powietrzu nie sposób unikać kontaktu na związek, który wywołuje alergię - zwłaszcza, jeśli są to pyłki traw lub drzew. Zasadne wydają się jednak w warunkach domowych tzw. filtry przeciwpyłkowe, które pochłaniają większość dostających się do domu tego typu alergenów.
Alergiczny nieżyt nosa - jak sprawdzić, czy przyczyną świądu nosa jest alergia? Wykonaj testy skórne!
Katar alergiczny i jego objawy mogą czasami przypominać inne dolegliwości, jak np. w przypadku zapalenia zatok. Problemy przy katarze siennym mają jednak zwykle związek przyczynowo-skutkowy z narażeniem na dany alergen. Jeśli objawy utrzymują się w określonych miesiącach, cyklicznie (w tym objawy niebezpośrednie, jak bóle głowy, itp.) warto wykonać tzw. testy alergiczne, czyli testy skórne. Pozwolą one wykazać, z czego wynikają problemy w obrębie nosa i ewentualnie oczu. W tym celu na skórę przedramienia nakłada się niewielkie próbki potencjalnych alergenów i bada reakcję skóry na ich obecność. Pozwala to stwierdzić przyczynę alergicznego nieżytu nosa lub pokazać, że nie jest to alergiczny nieżyt nosa. Tak czy inaczej nękające nas problemy warto i wręcz należy skonsultować z lekarzem lub farmaceutą. Być może świąd nosa, niedrożność nosa, kichanie, łzawienie czy nawet ból gardła są właśnie spowodowane uczuleniem na konkretny alergen.
Uczulenie można także leczyć za pomocą tzw. immunoterapii. Stosuje się wówczas tzw. odczulanie za pomocą zastrzyków, które modulują odpowiedź immunologiczną organizmu i poprawiają reakcję na kontakt z alergenem. Ich działanie jest zwykle długotrwałe.
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć
