Sen biologiczny to podstawowa potrzeba naszego organizmu, która wypełnia dużą część naszego życia. Choć w dzisiejszych czasach powstało wiele ośrodków badających sen, nadal nie wszystkie kwestie z nim związane są nam znane. Pewne i powszechnie znane jest natomiast, że sen odgrywa kluczową rolę w odczuwaniu radości z życia, wpływa na samopoczucie i odporność organizmu. Co zatem się stanie gdy czynność ta jest zaburzona?
Czym jest bezsenność?
Wielu z nas choć raz w życiu nie mogło zasnąć – przekręcanie się z boku na bok i ciągła zmiana pozycji nic nie dawała. Od momentu położenia się do łóżka do zaśnięcia mija wiele czasu, a my sami jesteśmy zmęczeni, ale nadal nie możemy usnąć – jest to okazjonalny brak snu, który nie wzbudza większego niepokoju, ale obrazuje jak faktycznie wygląda ten problem u osób z zaburzeniami.
Czym w ogóle jest ta bezsenność?
Bezsenność jest zaburzeniem rytmu, głębokości, trwania i jakości snu. Sen nie spełnia swojej podstawowej roli, czyli nie pozwala na prawidłową regenerację organizmu. Bezsenność rocznie dotyka od 20% do 60% osób w populacji ogólnej, częściej kobiet. Jej częstość występowania wzrasta wraz z wiekiem.
Bezsenność może polegać na:
- trudności w zasypianiu,
- wybudzaniu się w trakcie snu,
- wczesnym wybudzaniu się,
- złej jakości snu.
W następstwie tego w ciągu dnia czujemy się zmęczeni fizycznie i psychicznie, rozdrażnieni, trudniej jest nam się skoncentrować oraz uczyć. Powołując się na badania Międzynarodowej Statystycznej. Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych bezsenność należy rozpoznać, gdy wyżej wymienione trudności występują z częstością trzech lub więcej nocy w tygodniu od czasu co najmniej jednego miesiąca. Bezsenne noce, które powtarzają się często sprawiają, że pacjenci odczuwają napięcie lękowe przed położeniem się spać, obawiają się czy uda im się przespać całą noc.
Jakie są rodzaje bezsenności?
Możemy rozróżnić kilka rodzajów bezsenności:
bezsenność przygodna – trwa do kilku dni i zazwyczaj jest spowodowana zmianami sytuacji, w której się znajdujemy, wydarzeniami stresującymi, które miały miejsce w naszym życiu m.in. jet lag (szybka zmiana stref czasowych), żałoba. bezsenność krótkotrwała – trwa do miesiąca i powodują ją także bodźce stresowe m.in. problemy osobiste, zmiany w życiu takie jak przeprowadzka. Bezsenność krótkotrwałą mogą powodować także problemy somatyczne takie jak przeziębienia i infekcję. bezsenność przewlekła – trwa ponad miesiąc, spowodowana jest zaburzeniami psychicznymi m.in. depresją i lękami oraz przewlekłymi problemami somatycznymi. Bezsenność przewlekłą powoduje także przyjmowanie substancji psychoaktywnych oraz nadmierne picie alkoholu.
Przyczyny bezsenności – bezsenność pierwotna i wtórna
Przyczyn bezsenności może być bardzo wiele. Na większość zazwyczaj mamy wpływ i samodzielnie możemy im zaradzić – mamy wtedy do czynienia z bezsennością pierwotną. Bezsenność pierwotna najczęściej ma podłoże psychofizojologiczne. Za jej wystąpienie odpowiadają utrwalone błędne nawyki naruszające zasady higieny snu, wysoki poziom napięcia lękowego, nadmierne obawy przed niemożnością zaśnięcia i konsekwencjami braku snu. Do głównych nawykowych błędów zaliczyć można:
- drzemki w ciągu dnia,
- brak aktywności fizycznej, siedzący tryb życia,
- niekomfortowe warunki do snu np. niewygodny materac,
- picie kawy oraz przyjmowanie innych środków pobudzających,
- praca zmianowa – nieregularne godziny zasypiania,
- spożywanie ciężkostrawnych potraw przed snem,
- oglądanie telewizji w łóżku,
- brak ciszy w sypialni.
U dorosłych zaburzenia snu wiążą się jednak najczęściej z zaburzeniami psychicznymi oraz stanami depresyjnymi. Kolejnym punktem są choroby psychofizjologiczne oraz odstawienie leków nasennych. Bardzo ważne jest zatem, aby znaleźć przyczynę kłopotów ze snem. Gdy bezsenność jest jednym z objawów występujących w przebiegu zaburzeń zdrowotnych innych niż pierwotne zaburzenia snu – mamy do czynienia z bezsennością wtórną.
Do objawów, do których należeć może bezsenność zaliczamy:
- zaburzenia psychiczne – depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia jedzenia, organiczne zaburzenia psychiczne, schizofrenia, zespół abstynencyjny, toksykomania
- choroby somatyczne choroby objawiające się bólem, zaburzenia układu krążeniowo-oddechowego, schorzenia gruczołu krokowego, zapalenie dróg moczowych (związane z nocnym oddawaniem moczu), choroby tarczycy, niewydolność wątroby lub nerek, uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego
- stosowanie substancji psychoaktywnych alkohol, stymulanty, m.in. amfetamina, kokaina, kofeina
- bezsenność polekowa (jatrogenna) stymulanty (m.in. efedryna, a także niektóre leki psychotropowe o działaniu stymulującym takie jak metylofenidat, modafinil, adrafinil, selegilina), leki nootropowe (m.in. piracetam), niektóre leki przeciwdepresyjne o działaniu aktywizującym (w zależności od sposobu dawkowania i indywidualnej wrażliwości na lek np. bupropion), niektóre leki przeciwpsychotyczne o działaniu aktywizującym (m.in. arypiprazol, flupentyksol, sulpiryd, amisulpryd), niektóre leki przeciwpadaczkowe (np. lamotrygina, lewetyracetam)
Leczenie bezsenności
Każdy przypadek pacjenta borykającego się z kłopotami ze snem powinien być analizowany indywidualnie i wymaga przeprowadzenia rzetelnego wywiadu. Leczenie bezsenności należy zacząć od łagodnych metod. Pomocne mogą być domowe metody na radzenie sobie z problemami ze snem. Produkty zawierające ekstrakt z waleriany i chmielu zadziałają uspokajająco, rozluźniająco i przedłużą fazę snu aktywnego. Passiflora natomiast stosowana jest przy nadmiernej pobudliwości nerwowej. Suplementy diety takie jak ZzzQuil, Magnefar B6 sen, Magne B6 zmęczenie i sen, Nervomix sen, Nervomix control dostępne w aptece pomogą szybciej zasnąć i zapewnią odpowiednią regenerację organizmu. Dzięki nim następnego dnia nie będziemy czuć zmęczenia, a nasze samopoczucie zdecydowanie się poprawi.
O autorze
mgr farm. Edyta Sukiennik
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi na kierunku farmacji. Posiada I-stopień specjalizacji aptecznej. Farmaceutka z powołania. Od 25 lat związana czynnie z zawodem farmaceuty. A od ponad 22 lat piastuje funkcje kierownika. Swoją pierwszą aptekę otworzyła w 2004 roku. W kolejnych latach tworzyła kolejne placówki wychodząc naprzeciw potrzebom rynku. Od początku kierowała się podstawowymi wartościami którymi są: szacunek, uczciwość, odpowiedzialność dla dobra i zdrowia pacjenta. Empatia, cierpliwość i wyrozumiałość to jej podstawowe cechy osobowości.
W wolnym czasie podróżuje. Uwielbia poznawać nowe miejsca, poznawać ludzi i ich obyczaje.
« wróć
