Podawanie leków dzieciom wymaga wiedzy, dokładności i przestrzegania zaleceń. Organizm dziecka nie funkcjonuje tak samo jak organizm osoby dorosłej – jest bardziej wrażliwy, a jego reakcje na substancje lecznicze mogą być inne. Dlatego stosowanie leków u dzieci powinno zawsze odbywać się zgodnie z dawkowaniem dobranym do wieku, masy ciała i stanu zdrowia małego pacjenta.
Nawet popularne środki dostępne bez recepty mogą być niebezpieczne, jeśli są źle stosowane. Rodzice powinni zwracać uwagę na skład, formę podania (np. syrop, czopki, zawiesina) oraz możliwe interakcje z innymi preparatami. Nie należy podawać dziecku leków „na wyczucie” lub kierując się dawkami dla dorosłych.
W tym artykule przedstawiamy najważniejsze zasady bezpiecznego podawania leków dzieciom, tłumaczymy, na co zwrócić uwagę przy wyborze preparatów i jakich błędów unikać, aby leczenie było skuteczne i bezpieczne dla zdrowia dziecka.
Leki dla dzieci dawkowanie – jest inne niż u dorosłych
Dawkowanie leków u dzieci nie jest tylko zmniejszoną wersją dawki dla dorosłych. Pediatryczne (dziecięce) dawki są precyzyjnie obliczane na podstawie przede wszystkim wagi ciała i wieku dziecka. Na przykład niemowlę ważące 5 kg potrzebuje zupełnie innej dawki niż starsze dziecko o wadze 25 kg. Błędne dawkowanie może być nie tylko nieskuteczne, ale także niebezpieczne. Dlatego zawsze należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza lub informacji na opakowaniu preparatów dedykowanych dzieciom.
Sprawdź też: Ospa wietrzna – jak rozpoznać ospę? Jak leczyć ospę wietrzną?
Syrop a tabletka - która forma jest lepsza dla dziecka
Wybór między syropem a tabletką to nie tylko kwestia wygody, ale przede wszystkim bezpieczeństwa i skuteczności. Syropy są często preferowane u małych dzieci, ponieważ łatwiej je podać i dokładnie odmierzyć dawkę. Dodatkowo słodki smak sprawia, że dziecko chętniej przyjmuje lek. Z kolei tabletki są bardziej stabilne chemicznie i mają dłuższy termin ważności, ale mogą być niestety trudne do połknięcia dla młodszych dzieci i często nie są do nich dopasowane dawką. Niektóre tabletki można kruszyć i mieszać z jedzeniem, ale inne mają specjalne powłoki, których nie wolno naruszać (tabletki dojelitowe, kapsułki, tabletki powlekane).
Sprawdź nasze: Leki na alergię bez recepty
Metabolizm leków u dzieci przebiega inaczej
Dziecięcy organizm metabolizuje leki zupełnie inaczej niż organizm dorosłego człowieka. Wątroba i nerki dzieci są jeszcze niedojrzałe, co oznacza, że przetwarzają i wydalają leki wolniej lub szybciej niż u dorosłych. U niemowląt niektóre enzymy wątrobowe działają słabiej, przez co leki mogą dłużej pozostawać w organizmie i wywierać silniejsze działanie. Z drugiej strony, u starszych dzieci metabolizm może być szybszy niż u dorosłych, co może wymagać częstszego podawania leków. Ponadto bariera krew-mózg u dzieci jest bardziej przepuszczalna, co oznacza, że leki łatwiej przenikają do układu nerwowego. Te różnice sprawiają, że dzieci mogą reagować na leki inaczej niż dorośli – mocniej lub wręcz przeciwnie – słabiej.
Sprawdź nasze: Syropy i leki na kaszel suchy i mokry
Bezpieczeństwo leków u dzieci wymaga szczególnej uwagi
Bezpieczeństwo stosowania leków u dzieci to niezwykle istotna kwestia. Dziecięcy organizm jest bardziej wrażliwy na działania niepożądane leków niż organizm dorosłego. Nawet popularnie uważane za bezpieczne leki mogą u dzieci wywoływać poważne reakcje. Na przykład aspiryna u dzieci może prowadzić do zespołu Reye'a (groźnej choroby uszkadzającej wątrobę i mózg). Dlatego też nie powinno się jej stosować do 12 roku życia. Przed podaniem jakiegokolwiek leku należy sprawdzić jego skład, termin ważności i upewnić się, że jest przeznaczony dla dzieci w odpowiednim wieku. Zawsze przechowuj leki w miejscach niedostępnych dla dzieci!
Monitoruj reakcję organizmu dziecka na leki
Po podaniu leku dziecku kluczowe jest obserwowanie jego reakcji przez pierwsze minuty i godziny. Dzieci są bardziej podatne na działania niepożądane i mogą reagować na leki w sposób odmienny od dorosłych. Objawy alergiczne, takie jak wysypka, świąd, trudności w oddychaniu czy obrzęk twarzy, mogą pojawić się bardzo szybko i wymagają natychmiastowej interwencji medycznej. Równie ważne jest monitorowanie skuteczności leku – jeśli po kilku dniach stosowania nie widać poprawy, należy to niezwłocznie skonsultować się z lekarze!
Sprawdź nasze: Leki i aerozole na ból gardła
Najczęściej zadawane pytania
Czy mogę podać dziecku lek dla dorosłych w mniejszej dawce? Nie, nie wolno tego robić. Leki dla dorosłych mają inny skład i stężenie substancji czynnych, które mogą być niebezpieczne dla dziecka nawet w zmniejszonej dawce. Zawsze używaj preparatów przeznaczonych specjalnie dla dzieci.
Co zrobić, jeśli dziecko wymiotuje zaraz po podaniu leku? Jeśli wymioty nastąpiły w ciągu 15-30 minut od podania leku, prawdopodobnie większość dawki została utracona i można powtórzyć podanie. Zwymiotowanie po tym czasie może oznaczać, że część leku się wchłonęła, więc trzeba by odczekać wskazany w ulotce leku czas pomiędzy kolejną dawką.
Czy można mieszać leki z jedzeniem lub napojem? Niektóre leki można bezpiecznie mieszać z niewielką ilością jedzenia lub napoju, ale nie wszystkie. Nigdy nie dodawaj leków do całego posiłku lub butelki z mlekiem, gdyż dziecko może nie zjeść wszystkiego. Zawsze sprawdź w ulotce lub zapytaj farmaceutę o możliwość mieszania.
Podsumowanie
Stosowanie leków u dzieci wymaga wiedzy, ostrożności i ścisłego przestrzegania zaleceń medycznych. Pamiętaj, że dziecięcy organizm reaguje na leki inaczej niż dorosły, dlatego nigdy nie „kombinuj” z dawkowaniem. W razie wątpliwości zawsze skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, aby zapewnić swojemu dziecku bezpieczną i skuteczną terapię.
Sprawdź nasze: Syropy na gorączkę dla dzieci
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 15 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 10 lat piastuje stanowisko kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć
