Menopauza to okres w życiu kobiety, którego nie da się ominąć. Zmiany hormonalne jakie w tym czasie zachodzą wynikają z zaburzenia fizjologicznej produkcji hormonów płciowych przez jajniki. Skutkiem tego są nierzadko nieprzyjemne symptomy klimakterium (jak chociażby uderzenia gorąca), które potrafią rzutować na całokształt codziennych zadań i obowiązków. Okres menopauzy niesie też jednak ze sobą korzyści, o których warto pamiętać. Jakie są zatem objawy przekwitania i jak sobie z nimi radzić?
Pierwsze objawy menopauzy wynikają ze zmian hormonalnych w organizmie kobiety
Menopauza to zgodnie z oficjalną definicją Światowej Organizacji Zdrowia ostatnia miesiączka w życiu kobiety. Zgodnie z przyjętym kryterium, jeśli od ostatniej miesiączki upłynęło co najmniej 12 miesięcy jest to jednoznaczne z tym, że kobieta weszła w okres postmenopauzalny, a ostatnie krwawienie miesiączkowe było właśnie punktem granicznym menopauzy. Poza najbardziej widocznym objawem jakim jest ustanie krwawienia miesiączkowego wraz z ostatnią miesiączką kobiety doświadczają też innych objawów. Wszystkie one mają wspólną przyczynę - w okresie przekwitania jajniki przestają produkować hormony płciowe, takie jak estrogeny i progesteron. Związki te są niezbędne do normalnego, dotychczasowego funkcjonowania. Bez nich w organizmie kobiety zachodzą widoczne gołym okiem (ale nie tylko) zmiany metabolizmu i aktywności narządów. Związane jest to pośrednio także z rosnącym stężeniem hormonu folikulotropowego i hormonu luteinizującego, co ma wpływ na jakość życia kobiety i normalne funkcjonowanie.
Kiedy występuje ostatnia miesiączka i zatrzymanie miesiączki?
Zazwyczaj menopauza występuje u kobiet pomiędzy 45 a 55 rokiem życia. Tak ma większość kobiet w naszym kraju. Nie zmienia to jednak faktu, iż u części kobiet może pojawić się przedwczesna menopauza i to również będzie naturalne zjawisko. Często decydują o tym uwarunkowania genetyczne. Dokuczliwe objawy przekwitania związane ze spadkiem stężenia estrogenów pojawić się mogą także przed 40 rokiem życia. Mówimy wówczas o tzw. wczesnej menopauzie. Doświadczają jej częściej kobiety, u których długość cyklu miesiączkowego była krótsza oraz te, u których pierwsza miesiączka pojawiła się stosunkowo wcześnie. Częściej obejmuje ona także kobiety mające nieregularne krwawienia. Poza tym wcześniejsze pierwsze zaburzenia miesiączkowania związane z wejściem w okres klimakterium wywołują czasami także choroby nowotworowe i związane z nimi leczenie. Główną zasadą jest jednak to, że menopauza pojawi się w życiu każdej kobiety a moment ten jest cechą indywidualną.
Menopauza objawy - jakie są objawy klimakterium?
Pierwsze objawy menopauzy mogą pojawić się nawet na kilka lat przed właściwym przejściem w okres przekwitania. Objawy menopauzy to zarówno objawy fizyczne, jak i objawy związane ze sferą psychologiczną. Bezsprzecznie wymieniając objawy klimakterium na pierwszym miejscu postawić należy ustanie krwawień menstruacyjnych. Jeśli od ostatniej miesiączki minęło 12 miesięcy można śmiało mówić o przejściu w okres przekwitania. W okresie menopauzy tym, na co zwykle uskarżają się kobiety są uciążliwe i nierzadko wstydliwe uderzenia gorąca. Wynikają one z nagłego poszerzenia się naczyń krwionośnych (zwłaszcza w obrębie twarzy i szyi), co wiąże się z zaczerwienieniem skóry i pojawieniem się potów. Inne typowe i nietypowe objawy menopauzy w okresie przekwitania to także:
-
zaburzenia snu
-
suchość pochwy (co sprawia, że kontakty seksualne mogą być bolesne - wskazane jest wówczas stosowanie miejscowych preparatów nawilżających w postaci globulek lub kremów)
-
nawracające infekcje intymne układu moczowo płciowego
-
narządy płciowe przestają pełnić swoją funkcję obejmującą zachowanie płodności
-
problemy z nietrzymaniem moczu
-
wahania nastroju
-
kołatanie serca
-
wzrost masy ciała
-
nadmierna potliwość
-
bóle głowy i zawroty głowy
-
wypadanie włosów
-
przyrost tkanki tłuszczowej
-
drażliwość bóle rąk
-
układ kostny staje się bardziej podatny na złamania - zwiększa się ryzyko zachorowania na osteoporozę
-
skóra staje się bardziej sucha i mniej elastyczna.
Objawy menopauzy potrafią zatem skutecznie utrudnić codzienne funkcjonowanie. Należy jednak wiedzieć, że nawet u 1/4 kobiet objawy klimakterium praktycznie w ogóle nie występują (np. uderzenia gorąca, suchość w obrębie pochwy, itp). To, czy wystąpią one u Ciebie zależy w dużym stopniu od indywidualnych predyspozycji genetycznych. To właśnie predyspozycje genetyczne w dużej mierze regulują pojawienie się różnorodnych objawów.
Leczenie i domowe sposoby na radzenie sobie z menopauzą i objawami menopauzy
Wsparciem w niwelowaniu objawów menopauzy mogą być różnorodne preparaty dostępne w aptekach. Ich składnikami są zwykle substancje pochodzenia naturalnego, takie jak izoflawony sojowe, wyciągi z koniczyny czerwonej, szyszek chmielu czy też wyciąg z pluskwicy groniastej. Wszystkie wymienione tu substancje mają za zadanie ograniczyć ilość doskwierających w okresie menopauzy objawów, zwłaszcza takich jak uderzenia gorąca i zlewne poty. Obecność szyszek chmielu wpływa dodatkowo pozytywnie na problemy ze snem i nadmierną drażliwość.
W kontekście łagodzenia skutków menopauzy zaleca się też przeorganizować swój dotychczasowy tryb życia. Zaleca się wdrożyć aktywność fizyczną. Regularna aktywność fizyczna pozwala zachować kontrolę nad masą ciała i pozytywnie wpływa na metabolizm całego organizmu. Na prawidłową masę ciała wpływ będzie też miała odpowiednia dieta, zawierająca chociażby produkty pełnoziarniste. Jeśli chodzi o styl życia warto też rzucić palenie papierosów i stosowanie używek, typu alkohol, itp.
Hormonalna terapia zastępcza (HTZ), czyli co jeśli nasilenie objawów jest zbyt duże
Menopauza objawy może mieć czasami dość mocno nasilone. Przy bardzo nasilonych objawach konieczne może być skorzystanie z konsultacji lekarskiej. W związku z tym, że w okresie menopauzy organizm kobiety produkuje mniej hormonów dochodzi do niedoborów hormonów. Dlatego też u niektórych kobiet konieczne może być uzupełnienie ich poziomu. Poziom estrogenów i progesteronu uzupełnić można za pomocą hormonalnej terapii zastępczej. Są to niewielkie dawki hormonów płciowych, przyjmowane w postaci doustnych tabletek (są też inne drogi podawania hormonów, jak chociażby plastry na skórę). Mają one za zadanie walczyć ze zmianami hormonalnymi i przeciwdziałać ich negatywnemu wpływowi na organizm kobiety. Jeśli uważasz, że doskwierające Ci dolegliwości są zbyt uciążliwe - udaj się do ginekologa. Być może potrzebna będzie Ci właśnie hormonalna terapia zastępcza.
Test na menopauzę, czyli określ poziom hormonów
W aptekach dostępne są testy do samodzielnego wykonania w warunkach domowych dla kobiet w okresie menopauzy. Dzięki nim możesz sprawdzić, czy doskwierające Ci objawy w okresie okołomenopauzalnym to dolegliwości związane właśnie z przejściem w okres przekwitania. W tym czasie w organizmie występuje określone stężenie hormonu luteinizującego i folikulotropowego. W odróżnieniu od estrogenów i progesteronu ich stężenie wyraźnie wzrasta. Stanowi to podstawę do sprawdzenia tego, czy weszłaś już w okres menopauzy. Test na menopauzę wykonuje się na próbce porannego moczu.
Kiedy ustępują objawy menopauzy po ostatniej miesiączce? Jak długo trwa menopauza?
Z reguły najbardziej uciążliwe objawy menopauzy występują przed ostatnim krwawieniem menstruacyjnym. Mogą one trwać kilka lat (zwykle około 5 lat). Kiedy kobieta osiągnie ostatnią miesiączkę w swoim życiu uciążliwość objawów wyraźnie spada. Zredukowana zostaje także ich ilość. Co prawda niekiedy pojawiają się one nadal, niemniej jednak są zdecydowanie mniej doskwierające niż wcześniej. Okres premenopauzalny to czas najbardziej nasilonych dolegliwości opisujących menopauzę, która co do zasady dzieli się na trzy etapy przekwitania.
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć
