Magnez (magnesium) pełni bardzo ważną rolę w organizmie człowieka. Pierwiastek ten jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, a zwłaszcza licznych enzymów i układów. Niedobór magnezu obserwujemy, kiedy pojawia się niski poziom magnezu w organizmie. Niedobór magnezu wpływa na wiele procesów metabolicznych. Jakie są zatem przyczyny niedoboru magnezu i związane z nim objawy niedoboru magnezu w organizmie człowieka? Jak uniknąć niedoboru magnezu? Czy stres przyczynia się do zjawiska hipomagnezemii?
Prawidłowe stężenie magnezu w organizmie
Poziom magnezu w organizmie uzależniony jest od jego ilości dostarczanej w pożywieniu. W naszym organizmie magnez w przeważającej części zlokalizowany jest w komórkach - tylko niewielka część krąży w krwioobiegu. Tak czy inaczej, wytyczne zakładają ile powinno wynosić prawidłowe stężenie magnezu u człowieka. Odpowiedni poziom magnezu oscyluje w przedziale 0,65 - 1,25 mmol/l surowicy krwi. Zawartość magnezu, mieszcząca się w tym zakresie to odpowiednia ilość magnezu. Nie występują wówczas dolegliwości związane z jego nieprawidłową ilością. Należy pamiętać jednak, że aby organizm dysponował wystarczającą ilością magnezu musi go otrzymać z zewnątrz.
Rola fizjologiczna magnezu w organizmie
Magnez pełni w organizmie kluczową rolę w funkcjonowaniu wielu enzymów, odpowiedzialnych za liczne przemiany materii: bierze aktywny udział w reakcjach enzymatycznych dotyczących białek Uczestniczy w syntezie białka), węglowodanów i tłuszczy. Zagwarantowanie wystarczającego poziomu tego minerału jest ważne dla prawidłowego funkcjonowania takich układów, jak układu nerwowego, układu pokarmowego, układu sercowo naczyniowego czy też układu immunologicznego. Magnez bierze udział w przesyłaniu impulsów nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym, jest niezbędny do właściwego wchłaniania niektórych pierwiastków i witamin, do trawienia tłuszczy, do prawidłowej pracy serca i układu mięśniowego. Dlatego też skutki niedoboru magnezu w organizmie mogą być widoczne na wielu płaszczyznach.
Zapotrzebowanie na magnez u osób dorosłych - ile magnezu zażywać, aby uniknąć objawów, jakie wywołuje jego niedobór?
Niedobory magnezu pojawiają się, kiedy jego ilość spada poniżej minimalnego, wymaganego poziomu we krwi. Aby unikać niedoborów magnezu w organizmie, warto przyjmować wystarczającą jego ilość. Zapotrzebowanie na magnez uzależnione jest od wieku i płci. Dla mężczyzn pomiędzy 19 a 30 rokiem życia wynosi ono 400 mg/dobę, zaś powyżej 30 roku życia wzrasta ono do 420 mg/dobę. W przypadku kobiet spożywanie magnezu powinno wynosić 310 mg/dobę (pomiędzy 19 a 30 rokiem życia) oraz 320 mg/dobę po przekroczeniu tego wieku. Warto też wiedzieć, że ciąża powoduje większe zapotrzebowanie organizmu na magnez. Ilość przyjmowanego wówczas pierwiastka powinna być większa.
Niedobór magnezu objawy (objawy hipomagnezemii)- czy długotrwały niedobór magnezu jest niebezpieczny?
Objawy niedoboru magnezu wynikają przede wszystkim z niewystarczającej jego ilości w organizmie, będącej efektem zbyt niskiej podaży wraz z dietą. Znaczenie kliniczne niedoboru magnezu bezpośrednio wiąże się z objawami, jakie pojawiają się w takiej sytuacji. Jeśli zatem mowa o niedoborze magnezu warto wiedzieć, że brak magnezu objawy może mieć następujące i powodować trudności takie jak:
-
bóle głowy (częste występowanie bólów głowy może mieć złożone podłoże, nie tylko niedobór magnezu),
-
drżenia mięśni (w tym drżenie powiek, drżenie mięśni kończyn, uczucie mrowienia) - wynikają z zaburzenia gospodarki magnezu i związanego z nią rozregulowania aktywności potasu,
-
osłabienie mięśni i dokuczliwe skurcze mięśni (również skurcze mięśni w nocy) - na skurcze warto stosować nierzadko preparaty złożone, wraz z potasem. Pierwiastek ten bierze udział w kurczliwości mięśni,
-
podwyższone ciśnienie krwi - nadciśnienie tętnicze (tu powinny mieć to na uwadze osoby stosujące leki w nadciśnieniu tętniczym),
-
zaburzenia rytmu serca, kołatanie serca - to szczególnie niebezpieczne dla osób starszych,
-
wypadanie włosów i wzrost łamliwości paznokci (łamliwość paznokci może być efektem braku także innych minerałów i witamin),
-
nadpobudliwość nerwowa, nerwowość, tiki nerwowe, rozdrażnienie i drażliwość, ogólne zmęczenie i brak energii (magnez jest niezbędny do prawidłowej pracy układu nerwowego),
-
bezsenność, problemy z koncentracją, ze skupieniem uwagi, depresja,
-
spadek płodności u mężczyzn (zmniejsza się ruchliwość plemników u mężczyzn),
-
obniżona odporność,
-
spadek gęstość kości (poważna hipomagnezemia może być czynnikiem ryzyka rozwoju takiej choroby, jak osteoporoza) - magnez, a także witamina D i wapń biorą udział w mineralizacji, czyli prawidłowej budowie kości,
-
nudności, wymioty, zaparcia,
-
insulinooporność i mogąca z niej wynikać cukrzyca,
-
zaburzenia oparte na niedoborach hormonalnych - magnez jest pierwiastkiem niezbędnym do syntezy parathormonu, a ten z kolei gwarantuje właściwą podaż wapnia.
Niedobory potasu mogą czasami potęgować objawy podobne do niektórych wymienionych powyżej. Warto mieć to na uwadze w kontekście właściwej diagnozy. Są to wzajemnie powiązane produkty (związki).
Przyczyny niedoboru magnezu - co wpływa na niedobór magnezu?
Z niedoborem magnezu mamy do czynienia, kiedy organizm nie otrzymuje wystarczającej ilości magnezu z pożywieniem. Zbyt niska podaż do krwioobiegu może też wynikać z niektórych chorób lub mogą ją powodować zaburzenia wchłaniania w jelicie cienkim. Niedobór magnezu i związane z nim gorsze zdrowie człowieka może być zatem wynikać z takich rzeczy, jak:
-
zbyt niska podaż magnezu w diecie lub całkowity brak magnezu w diecie - stosowanie diety ubogiej w składniki mineralne, co bezpośrednio wywołuje niedobór magnezu w organizmie,
-
choroby związane z zaburzeniami wchłaniania, przez co w przewodzie pokarmowym magnez w dużej części jest wydalany zamiast wchłaniany (stany zapalne jelit),
-
zaburzone trawienie w obrębie przewodu pokarmowego,
-
stosowanie niektórych leków np. leków moczopędnych (popularne diuretyki zwiększają wydalanie magnezu przez nerki) lub inne, niektóre leki jak inhibitory pompy protonowej, które utrudniają jego wchłanianie,
-
choroby nerek,
-
nadmierny stres - to jeden z ważniejszych czynników ryzyka wystąpienia hipomagnezemii. Ciągły stres może negatywnie wpływać na organizm i przyczyniać się do przewlekłego występowania objawów niedoboru magnezu,
-
nadużywanie alkoholu i innych używek (kawy, herbaty), które mogą przyczyniać się do zwiększonego wydalania tego pierwiastka z organizmu, co wpływa na jego niedobór i wywołuje wspomniane skutki w postaci nieprzyjemnych objawów,
-
biegunki, przez co magnez jest w większych ilościach usuwany z jelit,
-
zbyt duża podaż wapnia w diecie (niektóre minerały wręcz zmniejszają wchłaniania magnezu) oraz niewłaściwa dieta.
Jak dbać o wystarczającą ilość magnezu i jak uzupełnić poziom o konieczne braki?
Dbając o właściwy poziom magnezu w organizmie, warto stosować dietę gwarantującą odpowiednią ilość tego pierwiastka. Dieta bogata w magnez oparta powinna być o produkty bogate w ten minerał. Wśród tego typu produktów wymienić należy rośliny strączkowe oraz wszelkie nasiona, jak np. nasiona słonecznika, czy też nasiona chia. Badania wykazały, że mają one spore zasoby magnezu. W jakich jeszcze produktach spożywczych znajdziemy magnez? Są to chociażby:
-
orzechy nerkowca,
-
orzeszki ziemne,
-
pestki dyni,
-
kakao - szczególnie polecane dzieciom z racji dużej zawartości magnezu,
-
orzechy laskowe,
-
płatki owsiane i wszelkie pieczywo pełnoziarniste,
-
siemię lniane,
-
masło orzechowe,
-
migdały,
-
szpinak,
-
fasola,
-
banany,
-
ciecierzyca pospolita,
-
wody mineralne wysokozmineralizowane.
Preparaty i produkty bogate w magnez powinny obowiązkowo wchodzić w skład codziennego menu, aby przeciwdziałać takim objawom jak zmęczenie, problemy z koncentracją, uczucie osłabienia czy też trudności w panowaniu nad emocjami i stresem. Sprawdź sam, dołączając je do swojej diety. Skurcze i drżenie w mięśniach powinno ustąpić.
Wchłanianie magnezu - jakich preparatów magnezu o wysokim przyswajaniu szukać w aptekach, żeby uzupełnić poziom magnezu?
W przypadku wystąpienia niedoborów magnezu warto wspomóc się preparatami magnezu dostępnymi w aptekach. Mogą to być zarówno leki jak i suplementy diety. Biorąc pod uwagę fakt, że magnez wchłania się w około 40% po podaniu doustnym oraz fakt, że niektóre związki zmniejszają wchłanianie magnezu (obecność wapnia lub obecność błonnika - błonnik sprzyja biegunkom w nadmiernej ilości) warto wybierać produkty o możliwie wysokim stopniu biodostępności. Magnez w produktach aptecznych występuje w formie soli. Mogą być to sole organiczne (np. cytrynian magnezu, mleczan magnezu lub asparaginian magnezu) lub sole nieorganiczne (jak siarczan magnezu, chlorek magnezu, tlenek magnezu lub węglan magnezu).
Spośród soli organicznych najlepsza wchłanialność wykazuje cytrynian magnezu, natomiast spośród soli nieorganicznych będzie to chlorek magnezu lub magnez w postaci siarczanu magnezu. Dodatkowo - w większości przypadków z magnezem podaje się jednocześnie witaminę B6, która zwiększa stopień jego przyswajania.
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć
