Kaszel to bardzo często występujący symptom infekcji dróg oddechowych, pojawiający się najczęściej w okresie jesienno-zimowym lub w trakcie przesilenia wiosennego. Jest to niewątpliwie męcząca dolegliwość, która potrafi skutecznie uprzykrzyć życie. Mimo tego, że suchy kaszel jest naturalnym odruchem usuwania z organizmu chorobotwórczych patogenów, to utrudnia normalne funkcjonowanie, zakłóca sen i dodatkowo podrażnia przełyk. Z tym przykrym zarówno dla dzieci, jak i dorosłych objawem można poradzić sobie przy użyciu domowych, naturalnych środków oraz dostępnych w aptekach lekach bez recepty. Co najbardziej pomaga w leczeniu kaszlu suchego?
Kaszel suchy - czym się charakteryzuje?
Kaszel należy do podstawowych elementów mechanizmu obronnego układu oddechowego. Ten bezwarunkowy odruch jest spowodowany podrażnieniem zakończeń nerwowych, zlokalizowanych w błonie śluzowej górnych dróg oddechowych. Jest to często spotykany objaw w praktyce lekarskiej, który oczyszcza krtań ze śluzu lub innych zanieczyszczeń. Kaszel zazwyczaj jest krótkotrwały i samoistnie ustępuje, jednak w niektórych przypadkach może okazać się uporczywy i trwać nawet kilka tygodni.
Suchy kaszel dzieli się na ostry i podostry. Kaszel ostry trwa mniej niż 3 tygodnie i zwykle jest wynikiem infekcji górnych dróg oddechowych lub alergii, zmieniając się często w kaszel mokry. Podostry kaszel trwa 3–8 tygodni, często po przebytej infekcji wirusowej i jest nazywany kaszlem poinfekcyjnym. Bywa uporczywy, ale zwykle mija samoistnie.
Ze względu na charakter wyróżniamy kaszel mokry i kaszel suchy. Pierwszy nazywany jest produktywnym, ponieważ jest głęboki, głośny i wilgotny. W przebiegu kaszlu mokrego może pojawić się chrypka, a chory ma potrzebę odkrztuszania wydzieliny w kolorze białym, przezroczystym, żółtym, a nawet zielonym. Jest to dolegliwość niezwykle charakterystyczna dla infekcji bakteryjnych - zapalenia płuc, zatok, oskrzeli etc.
Kaszel suchy, bo o nim tak właściwie mowa, bywa bardzo trudny do opanowania, gdyż podczas kaszlu człowiek odczuwa nieprzyjemnie łaskotanie i drapanie w gardle. Nierzadko kaszel ten miewa charakter napadowy, co jest szczególnie męczące. Nieproduktywny kaszel często powoduje nudność i wymioty oraz towarzyszy rozmaitym stanom chorobowym. Niemniej jednak najczęściej występuje w początkowej fazie wirusowej infekcji górnych dróg oddechowych. Co prawda, wirusy nie tworzą ropnej wydzieliny, jednak namnażają się w nabłonku oskrzeli i go uszkadzają. W konsekwencji tego jest narażony na różnego rodzaju bodźce, a drażnić go może szybsze oddychanie podczas wysiłku fizycznego, gwałtowny śmiech lub przepływ powietrza podczas mówienia.
Wspomniane sytuacje często powodują uporczywy suchy kaszel, jednak można go także zauważyć w astmie oskrzelowej, ostrej infekcji wirusowej dróg oddechowych górnych lub dolnych, chorobie refluksowej przełyku etc.
Męczący, suchy kaszel - przyczyny występowania
Jak już wspomniano, suchy kaszel pojawia się u osób cierpiących na infekcje górnych dróg oddechowych, czyli potocznie mówiąc w trakcie przeziębienia. Ta natarczywa dolegliwość nasila się szczególnie w pierwszych dniach choroby, jednak ustępuje samoistnie, gdy nabłonek oddechowy się zregeneruje. Należy zaznaczyć, że nie w każdym przypadku uporczywy kaszel jest objawem grypy. Jeśli opisywana przypadłość pojawia się w okresie wiosennym i towarzyszą jej takie objawy, jak katar, pieczenie i łzawienie oczu to może być spowodowana alergią na pyłki.
Łaskotanie w gardle z niewielkim odkrztuszaniem to typowa dolegliwość po świeżo przebytej chorobie. W żadnym przypadku nie można jej bagatelizować, ponieważ może zwiastować rozwijające się zapalenie oskrzeli. Odruch kaszlu powoduje także astma oskrzelowa oraz przewlekłe zapalenie dróg oddechowych. W takich przypadkach objawy są znacznie nasilone, a sam kaszel pojawia się po wzmożonym wysiłku fizycznym lub w trakcie zasypiania. Najczęstsze przyczyny suchego kaszlu to:
- dym papierosowy,
- przewlekła obturacyjna choroba płuc,
- obecność w drogach oddechowych ciała obcego,
- stosowanie niektórych leków,
- przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach;
- suche powietrze;
- choroby serca (niewydolność mięśnia sercowego),
- nowotwór płuc i oskrzeli,
- niewydolność krążenia,
- refluks żołądkowo przełykowy,
- reakcja alergiczna na sierść zwierząt,
- krztusiec.
Jakie są najczęstsze objawy kaszlu suchego?
Choć u osób cierpiących na suchy kaszel nie pojawia się wydzielina w drogach oddechowych, to można zaobserwować ciągły odruch kasłania spowodowany uczuciem suchości w gardle. Przez częste pokasływanie, przy suchym kaszlu dodatkowo może występować ból gardła spowodowany podrażnieniem. Wraz z rozwojem choroby suchy kaszel z reguły przekształca się w kaszel mokry, wówczas mamy do czynienia z nadmierną flegmą. Mimo tego, że początkowo pacjent nie skarży się na podwyższoną temperaturę, to z czasem mechanizmy obronne zawodzą. Właśnie wtedy może pojawić się gorączka. W dużym skrócie - suchy kaszel objawia się łaskotaniem i drapanie w gardle oraz odkrztuszaniem, które brzmi głucho i pusto.
Uporczywy suchy kaszel u dorosłego - co podać?
Jeśli suchy kaszel u dorosłych trwa dłuższy czas i spędza sen z powiek, to warto udać się do apteki i kupić odpowiednie preparaty. W takim przypadku zalecane są środki, w których składzie znajdują się następujące substancje czynne: butamirat, dekstrometorfan, lewodropropizyna i kodeina. Aby pożegnać drapanie w gardle, warto również stosować syropy ziołowe, mające na celu złagodzenie podrażnień. Ich głównym składnikiem jest babka lancetowata, prawoślaz lekarski, dziewanna pospolita, pierwiosnek lekarski czy podbiał lekarski. Wymienione specyfiki mogą ułatwić choremu funkcjonowanie zarówno w dzień, jak i w nocy.
Jak pozbyć się kaszlu w jeden dzień - domowe sposoby
Nie ulega wątpliwości, że leczenie kaszlu suchego ma na celu zmniejszenie jego częstotliwości i regenerację uszkodzonych nabłonków. Do najważniejszych leków stosowanych przy tej męczącej dolegliwości są leki przeciwkaszlowe takie jak tabletki, syropy i pastylki do ssania. Środki dostępne w aptece bez recepty mogą być stosowane zarówno przez dorosłych, jak i młodzież oraz dzieci w określonych dawkach. Nieproduktywny kaszel, o niewielkim nasileniu, często udaje się powstrzymać za pomocą domowych sposobów. A jakie są skuteczne domowe sposoby na kaszel? W leczeniu kaszlu suchego pomagają bańki, rozgrzewające maści i domowe syropy.
Przeczytaj więcej na ten temat: Skuteczne domowe sposoby na kaszel
Kiedy należy udać się do lekarza?
Kaszel suchy często daje się we znaki w nocy, co z pewnością negatywnie odbija się na samopoczuciu. W zależności od nasilenia i czasu trwania dolegliwości, puste odkrztuszanie może wymagać wizyty w gabinecie lekarskim. Do specjalisty powinny się udać osoby, u których drapanie w gardle wywołuje nudności i wymioty, a także powoduje duszności i jest trudne do opanowania. Przychodnię warto odwiedzić również, gdy:
- infekcja trwa dłużej niż trzy dni i się nasila,
- doskwiera nam gorączka,
- kaszel nasila się w nocy lub podczas wykonywania większego wysiłku fizycznego.
Lekarz w takim przypadku przeprowadzi wywiad i wdroży odpowiednie leczenie, może nawet przepisać antybiotyki.
Suchy kaszel u dzieci
Kaszel nieproduktywny, czyli duszący kaszel u najmłodszych jest bardzo często związany z infekcją wirusową. Typowymi objawami infekcji jest również ogólne osłabienie, gorączka i wydzielina z nosa. Początki zapalenia krtani, tchawicy lub oskrzeli również objawiają się suchym kaszlem.
Kaszel to mechanizm obronny organizmu, ponieważ usuwa z niego wszelkie zanieczyszczenia z tchawicy i oskrzeli. Dlatego nie zawsze powinniśmy go hamować lekami.
Jeżeli suchy kaszel jest efektem przebytej infekcji, może utrzymywać się nawet do kilku tygodni. W tym czasie warto zadbać o odpowiednią regenerację uszkodzonego nabłonka w drogach oddechowych dziecka. Najlepiej unikać wtedy wszelkich czynników drażniących, klimatyzowanych pomieszczeniach oraz zadbać o odpowiednie nawilżanie powietrza. Suchy kaszle utrudnia zasypianie i jest szczególnie uciążliwy i męczący w nocy. Dlatego przed snem dziecka należy przewietrzyć pokój. Natomiast, aby podnieść poziom wilgotności powietrza wystarczy nawilżacz powietrza, lub mokre ręczniki.
Co na suchy kaszel u dziecka
Popularnym sposobem na suchy kaszel u dzieci jest dodawanie do herbaty miodu, soku z cytryny lub soku malinowego. Dobrym rozwiązaniem będzie również podawanie dziecku kisielu z siemienia lnianego lub robienie inhalacji. Olejki do inhalacji na suchy kaszel dla dzieci to: sól fizjologiczną, olejek z majeranku i olejek eukaliptusowy - zabiegi takie odpowiednio nawilżają błony śluzowe dziecka.
Zastanawiasz się jaki syrop na suchy kaszel u dziecka sprawdzi się najlepiej? W ciągu dnia do godziny 16 można podawać wszelkie leki wykrztuśne, które pomogą w oczyszczaniu. W dzień można podawać dziecku wszelkie leki wykrztuśne, które pomogą mu wydalić wydzielinę zalegającą w drogach oddechowych.
Natomiast nocą, kiedy kaszel jest najbardziej uporczywy i zaburza spokojny sen dziecka, zaleca się stosowanie syropu na suchy kaszel, który hamuje odruch kaszlu u dziecka. Taki kaszel powinien w składzie mieć ekstrakt z korzenia prawoślazu, wyciąg z porostu islandzkiego i miód.
Jeśli wspomniane metody nie przyniosą oczekiwanych rezultatów, lub u dziecka wystąpiły niepokojące objawy, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.
Kiedy suchy kaszel nie odpuszcza
Warto mieć na uwadze fakt, że chrząkanie lub kaszel występujący wyłącznie w dzień, może pojawiać się na tle nerwowym w sytuacjach stresujących dla dzieci. Jeżeli objawy suchego kaszlu nie ustępują, natychmiast należy udać się z dzieckiem do lekarza, ponieważ czasem objawami przewlekłego kaszlu może być:
- alergia - warto zaobserwować czy kaszel nie pojawia się po kontakcie z jakimś alergenem, np. kotem, pyłkami drzew. Do dodatkowych objawów alergii zaliczamy: katar, łzawiące oczy, zmiany skórne.
- astma - to choroba często dająca swoje pierwsze objawy u dzieci. Kojarzy się z dusznościami, ale czasami właśnie jedynym jej objawem może być suchy kaszel.
- refluks - kaszel i chrząkanie nasila się zaraz po jedzeniu, oraz w pozycji leżącej, wtedy kwaśne treści z żołądka podrażniają najbardziej przełyk.
Kaszel suchy i kaszel mokry
Ze względu na charakter wyróżniamy kaszel mokry i kaszel suchy. Kaszel produktywny (mokry) nazywany jest tak, ponieważ jest głęboki, głośny i wilgotny. W przebiegu kaszlu mokrego może pojawić się chrypka, a chory ma potrzebę odkrztuszania wydzieliny w kolorze białym, przezroczystym, żółtym, a nawet zielonym. Jest to dolegliwość niezwykle charakterystyczna dla infekcji bakteryjnych - zapalenia płuc, zatok, oskrzeli etc.
Warto mieć na uwadze, że suchy kaszel oznacza dopiero początek infekcji. Natomiast w przebiegu infekcji pojawia się już mokry kaszel, ze względu na przemieszczanie się wydzieliny jest mniej męczący niż kaszel suchy.
Podsumowanie
Choć kaszel suchy to naturalny odruch obronny organizmu, w niektórych sytuacjach może być oznaką niebezpiecznych schorzeń, dlatego w żadnym przypadku nie należy go bagatelizować. Suchy kaszel jest najbardziej uciążliwy mimo wszystko dla dzieci, dlatego od pierwszych objawów warto zadbać o to, aby dziecko odpoczywało, odpowiednio się nawadniało i przyjmowało leki. Jeżeli objawy nie ustępują przez dłuższy czas, lub dochodzą inne niepokojące objawy, warto udać się do lekarza.
O autorze
mgr farm. Edyta Sukiennik
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi na kierunku farmacji. Posiada I-stopień specjalizacji aptecznej. Farmaceutka z powołania. Od 25 lat związana czynnie z zawodem farmaceuty. A od ponad 22 lat piastuje funkcje kierownika. Swoją pierwszą aptekę otworzyła w 2004 roku. W kolejnych latach tworzyła kolejne placówki wychodząc naprzeciw potrzebom rynku. Od początku kierowała się podstawowymi wartościami którymi są: szacunek, uczciwość, odpowiedzialność dla dobra i zdrowia pacjenta. Empatia, cierpliwość i wyrozumiałość to jej podstawowe cechy osobowości.
W wolnym czasie podróżuje. Uwielbia poznawać nowe miejsca, poznawać ludzi i ich obyczaje.
« wróć
