Osteoporoza – czym jest i kogo dotyka?
Osteoporoza to podstępna choroba układu kostnego, która przez długi czas „kradnie” masę kostną, nie dając przy tym wyraźnych sygnałów. W jej przebiegu kości stają się coraz bardziej porowate, kruche i podatne na złamania. Choroba ta najczęściej dotyka kobiety po menopauzie (ze względu na gwałtowny spadek estrogenu, który chroni kości), osoby po 65. roku życia (zarówno kobiety, jak i mężczyzn), osoby szczupłe o drobnej budowie ciała oraz osoby z rodzinnym występowaniem osteoporozy. Główne czynniki ryzyka to:
- Płeć żeńska (kobiety chorują nawet 4 razy częściej niż mężczyźni)
- Wiek (ryzyko wzrasta z wiekiem)
- Niedobór wapnia i witaminy D3 w diecie
- Mała aktywność fizyczna
- Palenie papierosów
- Nadużywanie alkoholu
- Długotrwałe stosowanie niektórych leków (np. glikokortykosteroidów)
- Niektóre choroby (np. nadczynność tarczycy, reumatoidalne zapalenie stawów).
Objawy osteoporozy – uwaga na kruchość kości
Osteoporoza przez długi czas może rozwijać się bezobjawowo. Pierwsze sygnały pojawiają się zwykle dopiero wtedy, gdy choroba jest już zaawansowana. Główne objawy to przede wszystkim:
- Złamania już nawet przy niewielkim urazie ze względu na zwiększoną kruchość kości (np. podczas kichnięcia, schylania się)
- Bóle pleców, szczególnie w odcinku lędźwiowym kręgosłupa
- Stopniowe zmniejszanie się wzrostu (nawet o 3-6 cm)
- Pochylona sylwetka
- Zmniejszona ruchomość i ograniczenie sprawności fizycznej.
Objawy osteoporozy są najbardziej nasilone podczas wykonywania codziennych czynności, które obciążają kręgosłup - podczas wstawania z łóżka, podnoszenia przedmiotów czy dłuższego stania. Dolegliwości bólowe mogą nasilać się wieczorem, po całodniowej aktywności.
Sprawdź też: Regeneracja i odnowa stawów – sposoby prosto z apteki
Profilaktyka osteoporozy, czyli lepiej zapobiegać niż leczyć
W profilaktyce osteoporozy kluczowe znaczenie ma przede wszystkim odpowiednia podaż wapnia i witaminy D3. W przypadku wapnia dorosły człowiek potrzebuje 1000-1200 mg wapnia dziennie. Naturalne źródła to nabiał, sardynki, migdały, brokuły lub jarmuż. Wsparciem mogą być preparaty z apteki, np. produkt leczniczy Calperos 1000). Z kolei dla witaminy D3 rekomendowana dzienna dawka dla osób dorosłych to 1000-2000 IU dziennie. Organizm produkuje ją pod wpływem słońca, ale w naszej strefie klimatycznej zwykle konieczna jest jej suplementacja, szczególnie jesienią i zimą (wsparciem mogą być leki Vigalex Max lub Ibuvit D3 2000). W aptekach dostępne są także preparaty złożone, posiadające jednocześnie wapń i witaminę D3 (np. Calcenato).
Wskazana jest także aktywność fizyczna (np. regularne ćwiczenia z obciążeniem, takie jak spacery, taniec, tenis, ćwiczenia z ciężarkami, czy też ćwiczenia wzmacniające mięśnie). Warto, aby tego typu aktywność fizyczną wykonywać 3-4 razy w tygodniu, przez co najmniej 30 minut.
Pamiętaj też, że profilaktyka osteoporozy to także zdrowy styl życia, czyli rezygnacja z palenia papierosów, ograniczenie spożycia alkoholu, ograniczenie kofeiny (nie więcej niż 2-3 filiżanki kawy dziennie) oraz unikanie nadmiaru soli w diecie (wypłukuje wapń z organizmu).
Osteoporoza leczenie – na co zwrócić uwagę?
Leczenie osteoporozy jest procesem długotrwałym i wymaga cierpliwości. Główne metody to zarówno leczenie niefarmakologiczne oraz terapia farmakologiczna. Metody niefarmakologiczne to kontynuacja działań profilaktycznych, ale też rehabilitacja i odpowiednia fizjoterapia. Należy unikać i zapobiegać upadkom, a w uzasadnionych przypadkach stosować chociażby ochraniacze, stabilizatory, ortezy stawu biodrowego.
Leczenie farmakologiczne to głównie leki na receptę, takie jak bisfosfoniany – stosowane zwykle jako leki pierwszego wyboru. Zalicza się do nich np. alendronian (stosowany raz w tygodniu), czy też ibandronian (stosowany raz w miesiącu). Wsparciem mogą być produkty bez recepty, działające chociażby na dolegliwości bólowe – mogą to być maści przeciwbólowe (np. Olfen Max czy też Difortan żel).
Wybór odpowiedniego leku zależy od wieku pacjenta, nasilenia osteoporozy, przebytych złamań, przeciwwskazań oraz dostępności leków. Warto wiedzieć, że lekarze mogą stosować różne schematy terapeutyczne, aby zminimalizować ryzyko ewentualnych działań niepożądanych.
Podsumowanie
Osteoporoza to poważna choroba cywilizacyjna, która może znacząco obniżyć jakość życia. Kluczowe informacje, które warto zapamiętać to:
- Osteoporoza długo rozwija się bezobjawowo - dlatego warto wcześnie zadbać o profilaktykę
- Najczęściej dotyka kobiet po menopauzie, ale zagrożeni są także mężczyźni po 65. roku życia
- Podstawą profilaktyki jest odpowiednia podaż wapnia, witaminy D3 oraz regularna aktywność fizyczna
- Leczenie jest długotrwałe i opiera się na różnych grupach leków dostępnych na receptę oraz bez recepty.
Zapamiętaj - im wcześniej zaczniesz dbać o zdrowie swoich kości, tym mniejsze ryzyko osteoporozy w przyszłości. Regularne badania, zwłaszcza pomiar gęstości kości (densytometria), powinny być standardem dla wszystkich osób z grupy ryzyka.
Sprawdź nasze: Preparaty i suplementy diety na zdrowe kości
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć
