Kaszel to jeden z najczęstszych objawów, z którymi pacjenci zgłaszają się do lekarza lub farmaceuty. Choć wydaje się prostą dolegliwością, jego leczenie często sprawia problemy. A jest to zdaniem samych pacjentów jeden z najbardziej dokuczliwych objawów schorzeń górnych dróg oddechowych – i zwykle najdłużej trwający. Jak unikać objawów podczas leczenia kaszlu?
Kaszel – co to jest i dlaczego się pojawia?
Kaszel to naturalny odruch obronny organizmu, który pomaga oczyścić drogi oddechowe z drażniących substancji, wydzieliny czy ciał obcych. Jest to gwałtowny wyrzut powietrza z płuc, któremu towarzyszy charakterystyczny dźwięk. Najczęstszą przyczyną kaszlu są infekcje wirusowe górnych dróg oddechowych (przeziębienie, grypa czy też od kilku lat infekcja koronawirusem SARS-CoV-2). Wirusy uszkadzają nabłonek dróg oddechowych, co prowadzi do stanu zapalnego i produkcji wydzieliny o charakterze zapalnym.
W praktyce wyróżniamy najczęściej dwa podstawowe rodzaje kaszlu. Chodzi o kaszel suchy (nieproduktywny), który bardzo często jest męczący, drapią̨cy i bez odkrztuszania wydzieliny. Pojawia się zwykle na początku infekcji. Z kolei z upływem kolejnych dni infekcji pojawia się przeważnie kaszel mokry (produktywny) - z odkrztuszaniem wydzieliny, która nierzadko spływa po tylnej ścianie gardła.
Leczenie kaszlu i błędy w leczeniu kaszlu
Największym błędem w leczeniu kaszlu jest nieprawidłowy dobór leków, nieuwzględniający rodzaju kaszlu. Niejednokrotnie farmaceuci spotykają się z informacją od pacjentów o tym, że nie wiedzą oni jaki rodzaj kaszlu im doskwiera. A ta wiedza jest niezbędna do dobrania prawidłowego leczenia.
Przy kaszlu suchym należy stosować leki przeciwkaszlowe, które zawierają np. dekstrometorfan, lewodropropizynę (np. syrop Levopront) lub butamirat. Przy kaszlu suchym należy bezwzględnie unikać leków wykrztuśnych, które nasilą drażnienie i mogą potęgować odruch kaszlu, co jest oczywiście przeciwwskazane. Z kolei przy kaszlu mokrym należy stosować leki wykrztuśne (mukolityczne) zawierające np. ambroksol (np. Flavamed Max), acetylocysteinę (obecną w produkcie leczniczym ACC Optima) lub bromoheksynę. Należy w tym przypadku unikać leków przeciwkaszlowych, które utrudnią oczyszczanie dróg oddechowych i mogą przedłużyć czas trwania kaszlu.
Stosowanie niewłaściwych leków może przedłużyć czas leczenia i nasilić dolegliwości. Na przykład, podanie leku przeciwkaszlowego przy kaszlu mokrym zatrzyma wydzielinę w drogach oddechowych, co może prowadzić do rozwoju bakteryjnego zapalenia oskrzeli. Warto o tym pamiętać, biorąc pod uwagę najczęstsze błędy w leczeniu kaszlu.
Sprawdź też: Jak szybko pozbyć się suchego i męczącego kaszlu?
Kaszel nieustający czyli kaszel przewlekły
Kaszel trwający powyżej 8 tygodni nazywamy kaszlem przewlekłym (potocznie kaszel nieustający), który wymaga szczególnej uwagi – nierzadko lekarza. Jest to objaw, którego nigdy nie należy lekceważyć, szczególnie jeśli towarzyszą mu dodatkowe niepokojące symptomy.
Skąd bierze się kaszel nieustający (kaszel przewlekły)?
Przyczyn tego rodzaju kaszlu może być kilka. Najczęstsze to chociażby:
- Astma oskrzelowa (pojawiają się duszności i uczucie ściskania w klatce piersiowej. Charakterystyczną jego cechą jest świszczący charakter)
- Przewlekłe zapalenie oskrzeli (często to poranny kaszel z odkrztuszaniem, często związany z paleniem tytoniu czy też nawracającymi infekcjami dróg oddechowych)
- Refluks żołądkowo-przełykowy (to chyba najmniej oczywista przyczyna kaszlu przewlekłego – kaszlu nieustającego. Kaszel często nasila się po posiłkach, a chorzy odczuwają zwykle gorzki posmak w ustach)
- Nowotwory układu oddechowego (warto mieć to na uwadze, zwłaszcza jeśli poza kaszlem występuje postępująca utrata masy ciała, osłabienie i bóle w klatce piersiowej).
W sytuacji występowania kaszlu przewlekłego należy bezwzględnie udać się do lekarza, który może zlecić RTG klatki piersiowej, spirometrię lub też tomografię komputerową. Potrzebna może być też gastroskopia oraz niewykluczone mogą być badania krwi. Zapamiętaj – jeśli podczas odkrztuszania pojawi się krew, przewlekłemu kaszlowi towarzyszy gorączka, kaszel utrudnia sen i normalne funkcjonowanie – zgłoś się bezwzględnie do lekarz celem dokładnej diagnostyki.
Sprawdź też: Skuteczne domowe sposoby na kaszel
Domowe sposoby na kaszel
Oprócz stosowania leków, warto wspomóc się sprawdzonymi domowymi metodami. Domowe sposoby na kaszel to zwykle naturalne sposoby na kaszel. O czym mowa? Każda babcia bez wątpienia kojarzy tego typu sprawdzone sposoby na kaszel:
- Syrop z cebuli – pokrojoną cebulę włożyć do słoika, zasypać cukrem (lub zalać miodem) i odstawić na kilka godzin – na dzień do wytworzenia syropu. Przyjmuje się go 3-4 razy dziennie po łyżce stołowej
- Naturalne metody, takie jak: herbata z imbirem, miodem i cytryną, ciepłe mleko z miodem i masłem oraz inhalacje z soli fizjologicznej celem nawilżenia dróg oddechowych.
Nie należy zapominać o takich kwestiach, jak nawilżanie powietrza w pomieszczeniach, w których się przebywa (suche powietrze może drażnić nabłonek gardła i stymulować odruch kaszlu), picie dużej ilości ciepłych płynów, unikanie zadymionych pomieszczeń oraz spanie z głową uniesioną wyżej.
Podsumowanie
O czym należy pamiętać w przypadku kaszlu, aby radzić sobie z nim jak najlepiej? Główne błędy w leczeniu kaszlu dotyczą zwykle złego rozpoznania kaszlu. Prawidłowe rozpoznanie rodzaju kaszlu (suchy czy mokry) jest kluczowe dla właściwego leczenia. Dlatego też należy unikać:
- Stosowania leków przeciwkaszlowych przy kaszlu mokrym
- Stosowania leków wykrztuśnych przy kaszlu suchym
- Zbyt długiego leczenia się samodzielnie bez konsultacji z lekarzem.
Kaszel przewlekły (kaszel nieustający), trwający powyżej 8 tygodni zawsze wymaga konsultacji lekarskiej. Z kolei przy kaszlu infekcyjnym domowe metody mogą wspomóc leczenie, ale nie powinny być jedyną formą terapii przy nasilonych objawach.
Sprawdź nasze: Syropy i leki na kaszel suchy i mokry
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć
