Nie ma chyba osoby, która nie zdawałaby sobie sprawy z faktu, jak ważna dla naszego organizmu jest witamina D. Pełni ona ważną rolę w organizmie ludzkim, a niedobór witaminy D3 może być przyczyną różnego rodzaju problemów zdrowotnych. Czy zatem warto suplementować witaminę D? A może wręcz trzeba? Po przeczytaniu tego materiału dowiesz się, na czym polega suplementacja witaminą D oraz kiedy konieczne może być leczenie witaminą D. Zacznijmy jednak od początku...
Witamina D - do czego jest nam potrzebna?
Witamina D to związek niezwykle ważny dla naszego organizmu. Przede wszystkim odpowiada za prawidłową gospodarkę wapniowo-fosforanową w naszym ciele. Co to oznacza? Dokładnie tyle, że bez niej wchłanianie wapnia jest mocno utrudnione, a przez to stopień mineralizacji kości znacząco spada. Konsekwencją mogą być schorzenia, takie jak wady postawy, osteoporoza lub krzywica kości (zwłaszcza w przypadku dzieci). Ostatnie lata pokazały jednak, że witaminę D organizm wykorzystuje w wielu innych procesach życiowych. Witamina D wykorzystywana jest przez układ odpornościowy, a jej niedobór może przyczyniać się do zwiększonej podatności na infekcje sezonowe. Co więcej - witamina D3 niezbędna jest do prawidłowego przebiegu wielu procesów w układzie sercowo-naczyniowym oraz mięśniowym. Poza tym okazuje się też, że jej obecność sprzyja profilaktyce nowotworów.
Głównym źródłem witaminy D3 jest?
Witamina D nie bez przyczyny nazywana jest witaminą słońca. Powód jest jeden - głównym źródłem witaminy D jest właśnie promieniowanie słoneczne. Pod wpływem promieniowania UVB w skórze, z prekursorów witaminy D powstaje m.in. kalcydiol (25 OH D), a następnie organizm przekształca go w najbardziej aktywną formę witaminy D3, tj. kalcytriol. Synteza skórna stanowi główne źródła witaminy D dla organizmu. Niestety, aby ten sposób pozyskiwania witaminy D był efektywny muszą być spełnione odpowiednie warunki. Największa skórna synteza zachodzi w okresie od maja do września, w godzinach od 10 do 15, przy co najmniej 15 minutowej ekspozycji na słońce. Warunkiem jest jednak odsłonięcie przedramion i podudzi i nie przysłanianie skóry ubraniem czy też filtrem przeciwsłonecznym. Jednak ja pokazuje praktyka nierzadko zdarza się, że w okresie największego nasłonecznienia unikamy ekspozycji na słońce, gdyż przebywając w pomieszczeniach zamkniętych skóra nie będzie w stanie wytworzyć wystarczającej ilości witaminy D. Tylko przebywanie na świeżym powietrzu może to zagwarantować.
W okresie jesienno zimowym w Polsce nie ma mowy o wystarczającym pozyskiwaniu witaminy D3 ze słońca, gdyż obserwuje się zmniejszoną skuteczność syntezy skórnej. Wsparciem może być dodanie podaży witaminy D wraz z dietą. Niestety nawet bardzo urozmaicona dieta i przestrzeganie zdrowych nawyków żywieniowych nie zagwarantuje wystarczającego spożycia witaminy D, co może prowadzić do niedoboru witaminy D. W kontekście pokarmów witamina D najobficiej występuje z produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak ryby morskie, tran, wątróbka, mięso czerwone. Związek ten spotkamy także w jajach oraz przetworach mlecznych.
Komu grozi niedobór witaminy D? Jakie są grupy ryzyka niedoboru witaminy D?
Należy w tym miejscu podkreślić, że w populacji ogólnej Polski niedobór witaminy D stwierdza się u prawie 90% mieszkańców naszego kraju. Nie ma konieczności oznaczania stężenia 25 OH D w surowicy krwi u osób spoza grup ryzyka (chyba że dolegliwości mogące świadczyć o niedoborze witaminy D widoczne są gołym okiem). Natomiast wśród grup ryzyka oznaczenie poziomu witaminy D jest z reguły zasadne. Do takich osób zaliczyć należy na pewno pacjentów, którzy posiadają choroby zapalne jelit i nieswoiste zapalenie jelit. Czynnikiem ryzyka niedoboru witaminy D jest także przewlekła choroba nerek, niewydolność nerek, niewydolność wątroby, choroby autoimmunologiczne czy też choroby sercowo naczyniowe. Niewystarczająca ilość witaminy D3 może wystąpić u osób starszych oraz stosujących leczenie przeciwdrgawkowe lub leczenie kortykosteroidami. Zbyt niskie stężenia 25 OH D będą zwykle wiązać się z rozpoczęciem suplementacji witaminy D lub rozpoczęciem leczenia witaminą D.
Witamina D dawkowanie - jaka dawka witaminy D w zależności od masy ciała i wieku?
Suplementacja witaminy D rekomendowana jest wszystkim grupom wiekowym, bez względu na stan zdrowia. Mówimy wówczas o profilaktyce niedoboru witaminy D, aby przeciwdziałać jej możliwym niedoborom. Najbardziej aktualne zasady suplementacji pochodzą z 2023 roku i określają jaką dawkę witaminy D powinno się przyjmować w kontekście danej grupy wiekowej, aby dojść do optymalnego stężenia 25 OH D. Poniższe wytyczne dotyczą osób z prawidłową masą ciała. Witaminę D znajdziemy w suplementach diety i lekach. Suplementację witaminy D zaleca się przez cały rok, a zwłaszcza w okresie jesienno zimowym, kiedy działanie promieni słonecznych nie jest tak efektywne. Jak zatem dawkować witaminę D i jakie są rekomendacje odnośnie zalecanej dziennej porcji. Dla osób o prawidłowej masie ciała dla zdrowej populacji wynoszą dokładnie tyle, ile wymieniono poniżej.
Witamina D dla dzieci - jaki powinien być prawidłowy poziom witaminy D?
W odniesieniu do dzieci pod uwagę nie bierzemy masy ciała, a wiek dziecka. Uwzględnianie masy ciała konieczne może być u młodzieży i dorosłych, gdyż u osób z nadwagą dawkę witaminy D zalecaną powinno się podwoić. U dzieci suplementację witaminą D należy prowadzić już od pierwszych dni życia niezależnie od sposobu karmienia. W aptekach dostępne są suplementy diety, które bez przeszkód można stosować u najmłodszych niemowląt. Jak zatem powinna wyglądać suplementacja witaminy u dzieci?
-
dla noworodków i niemowląt - niemowlęta od urodzenia do 6 miesiąca życia - dzienne zapotrzebowanie na witaminę D3 wynosi 400 IU/dobę (400 jednostek witaminy D). Zaleca się suplementację cholekalcyferolem i to właśnie on występuje w suplementach diety.
-
dawki witaminy D dla dzieci w wieku od 6 do 12 miesiąca życia obejmują 400-600 IU/dobę. Odpowiednia ilość witaminy D zapobiegnie możliwym niedoborom, a u dzieci skutki niedoboru mogą przede wszystkim objawiać się w upośledzonym rozwoju układu kostnego. Stosowanie cholekalcyferolu może skutecznie temu zapobiec. Taką dawkę znajdziemy chociażby w produkciem Ibuvit D 600 krople.
Witamina D dawkowanie u starszych dzieci
Witamina D dla dzieci w wieku 1-10 lat również jest niezbędna. Stosowanie preparatów zawierających witaminę D wskazane jest tym bardziej, że poziom witaminy D w diecie wśród tej grupy wiekowej jest zwykle bardzo niski. Jaki jest poziom dawek zalecanych dla tej grupy wiekowej?
-
1-3 lata - zaleca się suplementację cholekalcyferolu w dawce 600 IU/dobę
-
u dzieci w wieku 4-10 lat zaleca się (zwłaszcza, jeśli ekspozycja na słońce jest niewystarczająca) podawać dziennie witaminę D w dawce 600-1000 IU/dobę.
-
Witamina D3 dla zdrowej młodzieży
Stosowanie suplementów diety w tej grupie wiekowej ma na celu zapewnić odpowiednie stężenie witaminy D w ich organizmie. Podobnie jak w innych grupach wiekowych, tak i wśród młodzieży spotkać się można z niedoborem witaminy D. Jakie są wytyczne dla prawidłowo prowadzonej suplementacji w tej grupie wiekowej?
Osoby dorosłe i osoby starsze
Osoby dorosłe również wymagają suplementacji witaminy D. W populacji polskiej ciężko o nadmiar witaminy D w organizmie, choć taki oczywiście może wystąpić w przypadku nieprawidłowo prowadzonej suplementacji (przyjmowanie bardzo wysokich dawek przez dłuższy okres czasu). Jak wyglądają zalecenia dla osób dorosłych?
-
osoby dorosłe do 65 roku życia i osoby starsze do 75 roku życia - rekomenduje się przyjmowanie codziennie od 1000 do 2000 IU/dobę w przypadku niespełnienia wymogu codziennej ekspozycji na słońce (np. za pomocą produktu Vigalex Forte lub Ibuvit D3 2000).
-
osoby starsze powyżej 75 roku życia - zaleca się dawkowanie na poziomie 2000 - 4000 IU/dobę witaminy D3 (np. za pomocą produktu Ibuvit D3 4000).
mgr farm. Mateusz Jabłoński
