Jak odróżnić kaszel suchy od mokrego? Czym charakteryzuje się kaszel mokry? A czym kaszel suchy? To pytanie trapi nie jedną osobę, a zwłaszcza nie jednego rodzica - to kaszel suchy czy mokry? Przyczyny kaszlu są różne i to nierzadko od nich zależy, z jakim rodzajem kaszlu mamy do czynienia. Oba rodzaje kaszlu mogą się co więcej nieraz przeplatać i następować po sobie. Czym zatem różni się kaszel suchy od mokrego? I jak poradzić sobie podczas męczącego kaszlu lub z zalegającą wydzieliną?
Kaszel mokry czy suchy, czyli najważniejsze - ustalenie rodzaju kaszlu!
Kaszel to nic innego jak odruch, mający na celu usunięcie z dróg oddechowych niepotrzebnych tam elementów. Mogą być to zarówno usunięcie ciała obcego (odruch kaszlowy jest wówczas zwykle bezwarunkowy), ale też takich cząsteczek jak drobnoustroje lub zalegająca wydzielina w drogach oddechowych. Ustalenie rodzaju kaszlu jest niezwykle ważne z punktu widzenia podjęcia odpowiedniego leczenia. A to jest zdecydowanie inne w przypadku kaszlu suchego, jak i w przypadku kaszlu mokrego. Co więcej - również w przypadku dzieci postępowanie lecznicze będzie się różnić od tego, jakie mogą podjąć osoby dorosłe.
Pomijając na razie przyczyny kaszlu, to generalizując można wyróżnić dwa rodzaje kaszlu: kaszel suchy oraz kaszel mokry (tzw. kaszel produktywny).
Suchy kaszel - jak rozpoznać kaszel suchy (tzw. kaszel nieproduktywny)?
Suchy kaszel to najczęściej uporczywy kaszel. Kaszel suchy charakteryzuje się tym, że u danej osoby nie zbiera się w drogach oddechowych gęsta i trudna do odkrztuszenia wydzielina. W kaszlu suchym bardzo często występuje drapanie i łaskotanie w gardle, co dodatkowo wzmaga niepotrzebnie odruch kaszlowy. A ten inicjowany jest przez drażnienie zakończeń nerwowych w błonie śluzowej dróg oddechowych. Wówczas impuls w układzie nerwowym (a dokładniej w rdzeniu przedłużonym) inicjuje powstanie odruchu kaszlu, który nierzadko trudno zatrzymać. Z kaszlem suchym (czyli z kaszlem nieproduktywnym) nierzadko wiążą się tzw. napady kaszlu - nieraz przecież mówimy "uporczywy suchy kaszel".
Kaszel suchy - jakie są jego przyczyny?
Kaszel suchy zwykle pojawia się na początku infekcji górnych dróg oddechowych. Po około 3 dniach przekształca się on w inną formę, tj. kaszel mokry. Dodatkowo suchy kaszel może towarzyszyć niektórym chorobom, takim jak astma czy alergia. Przyczyną suchego kaszlu mogą być też niektóre leki, jak np. stosowane w nadciśnieniu inhibitory konwertazy angiotensyny. Warto o tym pamiętać, zanim zaczniemy stosowanie leków przeciwkaszlowych, bo w tym przypadku jedynie zmiana leku na nadciśnienie może przynieść pożądany efekt.
Kaszel suchy ma to do siebie, że często doskwiera także w nocy, zakłóca spokojny sen, a dodatkowo powoduje problemy z oddychaniem (zwłaszcza w przebiegu astmy).
Suchy kaszel - jakie są metody leczenia kaszlu suchego? Jaki syrop na kaszel wybrać?
Suchy kaszel bez wątpienia wymaga zastosowania leków przeciwkaszlowych. Leki przeciwkaszlowe występują zarówno w formie tabletek, jak i w formie syropów (zwłaszcza dla dzieci). Syrop na kaszel suchy ma za zadanie hamować odruch kaszlu. Warto go zastosować, jeśli doskwiera nam męczący kaszel suchy w obrębie układu oddechowego. Uporczywy kaszel suchy może też dodatkowo powodować podrażnienie gardła. W tym przypadku pożyteczne będą syropy lub tabletki do ssania łagodzące podrażnienie gardła. Mogą one zawierać chociażby tymianek lekarski, czy też podbiał lekarski. Pomocne będą także takie domowe sposoby na kaszel, jak stosowanie soli fizjologicznej do nawilżenia gardła i dróg oddechowych.
Wśród substancji działających przeciwkaszlowo na uwagę zasługują: dekstrometorfan, kodeina oraz butamirat i lewodropropizyna. W aptekach są one składnikami zarówno syropów na kaszel, jak i tabletek. Nierzadko wchodzą też w skład złożonych preparatów na objawy przeziębienia i grypy.
Jeśli nie kaszel suchy to zapewne to mokry kaszel!
Jeśli wykluczymy obecność suchego kaszlu to do dyspozycji pozostaje nam już kaszel mokry. Kaszel suchy i mokry są ze sobą nieraz powiązane - w przypadku wirusowych infekcji dróg oddechowych. Po początkowym suchym kaszlu pojawia się kaszel mokry. Dlatego tak często trudno nam odpowiedzieć jednoznacznie na pytanie, czy to kaszel suchy czy mokry.
Mokry kaszel bezsprzecznie posiada zalegającą wydzielinę i wiąże się z utrudnionym odkrztuszaniem wydzieliny, obecnej w drogach oddechowych, która nierzadko spływa po tylnej ścianie gardła. Obecność wydzieliny jest najczęściej dość nieprzyjemna, a w przypadku nadmiaru wydzieliny zwykle pojawiają się problemy odkrztuszania wydzieliny i zaburzenia połykania. Wydzielina ta to niejako środek bezpieczeństwa, w którym na zewnątrz - właśnie za pomocą kaszlu - mają być odprowadzane zanieczyszczenia i patogeny. Jej odkrztuszanie jest zatem wskazane i nie można w tym przypadku stosować leków przeciwkaszlowych! Pomóc może oklepywanie pleców, co ułatwi oderwanie się plwociny od nabłonka dróg oddechowych.
Kaszel mokry - skąd bierze się mokry kaszel? Czy to tylko zapalenie oskrzeli?
Kaszel mokry jest kaszlem występującym zwykle w drugiej połowie popularnego przeziębienia, czy też grypy. Kaszel mokry z zalegającą wydzieliną jest także charakterystyczny dla przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (przewlekła obturacyjna choroba płuc, zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc bardzo często charakteryzuje obecność gęstej, lepkiej i nierzadko zabarwionej wydzieliny). Kaszel mokry może też wywoływać refluks żołądkowo przełykowy, który nierzadko powoduje nawet kaszel przewlekły.
Obecność wydzieliny ropnej (zwykle zielonkawo żółtej) może być spowodowana infekcją bakteryjną (również w obrębie zatok). Spowodowany infekcją bakteryjną może być też kaszel mokry, który występuje kiedy pojawia się zapalenie oskrzeli lub zapalenie płuc. Konieczne mogą być wówczas antybiotyki. Bezsprzecznie jednak ropna, pienista wydzielina, lub odkrztuszanie plwociny z krwią, gdzie jednocześnie temperatura ciała jest wyraźnie podwyższona, wymaga pilnej diagnostyki i obserwacji ze strony organizmu, aby wykluczyć poważniejsze schorzenia, jak rak lub gruźlica.
Jak leczyć kaszel mokry?
Leczenie kaszlu mokrego wymaga zastosowania leków wykrztuśnych. Dodatkowym wsparciem będą też leki mukolityczne, czyli rozrzedzające wydzielinę. Zarówno pierwsze, jak i drugie mają za zadanie pobudzać odruch kaszlu, dzięki czemu zalegająca wydzielina będzie efektywnie usuwana z organizmu. Dodatkowo, poprzez zmniejszenie lepkości wydzieliny i jej rozrzedzenie łatwiej będzie ją można usunąć z organizmu.
Jak zatem leczyć kaszel mokry? Mokry kaszel najlepiej leczyć za pomocą preparatów zawierających ambroksol, bromheksynę, N-acetylocysteinę lub karbocysteinę. Substancje te mają działanie wykrztuśne i ułatwiają odkrztuszanie niepotrzebnej wydzieliny. Występują w postaci tabletek, ale dostępny jest także syrop z tymi substancjami. Syrop na kaszel mokry nie może być stosowany w nocy. Z naturalnych związków na uwagę zasługuje wyciąg z babki lancetowatej, który również wskazany jest w kaszlu mokrym.
Kaszel suchy i mokry to nie wszystko. Jaki jeszcze rodzaj kaszlu możemy wyróżnić?
Najczęściej wspominamy tylko kaszel suchy i mokry. Okazuje się jednak, że biorąc pod uwagę inny rodzaj kaszlu, znamy też kaszle o różnych czasach trwania. Tu także może wystąpić kaszel suchy czy mokry, ale w zależności od długości jego trwania możemy wyróżnić:
-
kaszel ostry - wywołują najczęściej infekcje wirusowe, ale też zapalenie płuc i zapalenie oskrzeli. trwa maksymalnie do 3 tygodni, może być przyczyną bólu w klatce piersiowej (ból mięśni przepony, itp.).
-
kaszel podostry - jest charakterystyczny dla przebytej infekcji - może trwać nawet do 8 tygodni.
-
kaszel przewlekły - wynika zwykle z poważniejszych schorzeń, nierzadko niezwiązanych z drogami oddechowymi, jak np. refluks, palenie papierosów czy też przyjmowanie niektórych leków.
Kaszel mokry czy suchy - a może są leki na kaszel mokry i suchy jednocześnie?
Czasami ciężko jest określić, czy doskwiera nam kaszel mokry czy suchy. Jak się też okazuje, kaszel mokry i suchy może dzielić od siebie dosłownie kilka dni, dlatego też nie dziwią pytania, czy jest jakiś uniwersalny syrop na oba rodzaje kaszlu, który wspomoże drogi oddechowe. Apteka online to miejsce, gdzie znaleźć można tego typu preparaty, które zarówno złagodzą uciążliwy suchy kaszel, jak również ułatwią pozbycie się zalegającej wydzieliny w przypadku kaszlu mokrego, przez co drogi oddechowe ulegają oczyszczeniu. W tym przypadku suchy a mokry kaszel nie ma znaczenia.
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć
