Burczenie w brzuchu, bulgotanie i głośne przelewanie to dolegliwości niezwykle kłopotliwe i krępujące, które mogą przydarzyć się każdemu. Mimo tego, że dźwięki wydobywające się z jamy brzusznej to zazwyczaj całkowicie niegroźny i naturalny efekt działania organizmu, to dla wielu osób są one powodem do wstydu. Nie ma nic bardziej niezręcznego, jak głośne efekty dźwiękowe, towarzyszące pracy jelit, które mimowolnie objawiają się przy znajomych lub co gorsza - na spotkaniu biznesowym czy podczas ważnej uroczystości. Często zdarza się, że opisywane dolegliwości występują notorycznie i w zwiększonej częstotliwości, co może świadczyć o poważnych zaburzeniach. Jak zatem sobie poradzić z bulgotaniem w brzuchu?
Bulgotanie w brzuchu i wodnista biegunka - co to może oznaczać?
Uczucie przelewania w brzuchu nie należy do najprzyjemniejszych, jednak jak już wspomniano, jest to całkowicie naturalne i świadczy o prawidłowej pracy jelita cienkiego. Zwykle jest to oznaka głodu, spożywania zbyt dużej ilości napojów gazowanych lub wzdęć i gazów, które wynikają z trawienia ciężkostrawnych posiłków, takich jak smażone mięso, bigos, fasola etc. Jeśli jednak odgłosom towarzyszą bóle brzucha, zgaga, biegunka czy nudności to wyraźnie słyszalne bulgotanie może być powodem do niepokoju. W takiej sytuacji trzeba jak najszybciej udać się do lekarza, aby zdiagnozować przyczynę nieprzyjemnych dolegliwości.
Przyczyny przelewania w jelitach
Odgłos burczenia w brzuchu może mieć wiele przyczyn. Łagodne przelewanie zwykle nasila się po spożyciu niektórych produktów lub wypiciu dużej ilości wody. Wzdęcia w takich przypadkach są niegroźne, aby ich uniknąć, wystarczy wyeliminować z diety dane potrawy.
Skurcze jelit są słyszalne, ponieważ ich wnętrze wypełnia nie tylko płyn, ale i gazy. Te pochodzą z procesu fermentacji niestrawionych resztek jedzenia oraz połknięcia powietrza podczas konsumpcji. Bulgotanie dobiegające z jamy brzusznej jest również spowodowane zakończeniem procesu trawienia, co dodatkowo potęguje uczucie głodu.
Jeśli po posiłku pojawiają się silne bóle brzucha, zgaga, nudności, biegunka czy wymioty to z reguły jest to wynikiem zatrucia pokarmowego lub niestrawności. Ból żołądka i gazy to niemiłe wspomnienia po sytym obiedzie lub ciężkostrawnej kolacji. Takie dolegliwości najczęściej mijają samoistnie, aczkolwiek czasami wymagają wsparcia. Skutki przejedzenia może zniwelować napar z ziół, takich jak kminek, anyż, koper włoski czy mięta. W takich sytuacjach warto również sięgnąć po herbatki, tabletki i krople łagodzące nieprzyjemne dolegliwości, wspierające trawienie i ułatwiające pozbycie się gazów z jelit. Specyfiki te są dostępne niemal w każdej aptece bez recepty. Bulgotanie w brzuchu i wodnista biegunka spowodowane zatruciem pokarmowym w wielu przypadkach wymagają wizyty u lekarza, a nawet zażywania antybiotyków.
Przewlekłe biegunki a alergie pokarmowe i nietolerancje
Głośne bulgotanie w brzuchu ma niekiedy poważniejsze przyczyny, które występują w towarzystwie dodatkowych dolegliwości. Przewlekłe zmęczenie, ból brzucha i rozwolnienie może wskazywać na nietolerancje pokarmowe lub być objawem alergii pokarmowej. To drugie schorzenie często wiąże się z problemami skórnymi, jakimi są atopowe zapalenie skóry, wysypki, zaczerwienienia, afty itp.
Nadwrażliwość pokarmowa, w przeciwieństwie do alergii, ma podłoże nieimmunologiczne. Wskazują na to częste zakażenia bakteryjne, brak enzymów rozkładających węglowodany, choroby układu pokarmowego, insulinooporność, zespół jelita drażliwego, SIBO, choroby tarczycy, zaburzenia gospodarki hormonalnej, choroba Leśniowskiego-Crohna. Nietolerancje pokarmowe charakteryzują się tym, że pacjenci oprócz bulgotania w brzuchu skarżą się na brak energii, nadmierną senność, rozdrażnienie, nerwowość, problemy z koncentracją, a także zatwardzenia, biegunka, bóle głowy, bolesne wzdęcia, gazy, a nawet bóle mięśni i stawów.
Najczęstszą nietolerancją jest nadwrażliwość na fruktozę lub laktozę. Bulgotanie w brzuchu i wodnista biegunka u takich osób występuje niemal natychmiast po spożyciu pokarmu, a rozwijające się dolegliwości uniemożliwiają normalne funkcjonowanie. Co ciekawe - w takich sytuacjach leki przeciwbólowe, rozkurczowe czy napary ziołowe nie zdają egzaminu.
Kolejną dobrze znaną nietolerancją jest nieprzyswajanie glutenu (białka występującego w większości zbóż), czyli celiakia. Ta poważna choroba prowadzi do zniszczenia kosmków jelitowych, a w konsekwencji do poważnego uszczerbku na zdrowiu. Innymi poważnymi symptomami celiakii są: wymioty, anemia, bóle brzucha, nawracające afty ustne, osłabienie mięśni, przewlekłe zmęczenie.
Głośne ruchy perystaltyczne jelit - jak sobie z tym poradzić?
Diagnostyka i leczenie głośnego burczenia w brzuchu zależy tak naprawdę od przyczyn, które je wywołują. Z epizodycznymi objawami można rozprawić się dzięki wdrożeniu zdrowych nawyków i modyfikacji spożywanych posiłków. W tym celu warto ograniczyć napoje gazowane, kapustę i rośliny strączkowe. Niewskazane są też tłuste i ciężkostrawne dania, zwłaszcza fast foody jedzone późnym wieczorem. Należy też konsumować umiarkowane porcje w regularnych odstępach - 5 razy dziennie co 2-3 godziny oraz często się wypróżniać.
Warto jednak pamiętać, że są sytuacje, gdy zwykła profilaktyka i tradycyjne domowe metody nie będą skutecznie zapobiegać burczeniu w brzuchu. Przewlekłą dolegliwość o dużym natężeniu trzeba jak najszybciej skonsultować z lekarzem gastrologiem, a w razie potrzeby wykonać specjalistyczne badania (testy na obecność bakterii Helicobacter pylori, gastroskopia, kolonoskopia, morfologia, testy na nietolerancje pokarmowe).
Leczenie nietolerancji pokarmowych polega na całkowitym wyeliminowaniu z codziennej diety produktów zakazanych, a nawet stosowanie antybiotykoterapii, probiotykoterapii i co najważniejsze - pamiętaniu o restrykcjach pokarmowych. Należy zaznaczyć, że nietolerancja laktozy i fruktozy to choroba nieuleczalna, dlatego jedyną skuteczną metodą na wyciszenie nadwrażliwości organizmu na dane składniki będzie całkowite wykluczenie ich z jadłospisu.
Podsumowanie
Regularne spożywanie posiłków i wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych może pomóc w walce z niekomfortowym bulgotaniem w żołądku. Opisywana niedogodność nie zawsze wskazuje na zapalne choroby jelit, aczkolwiek nie wolno bagatelizować żadnych objawów związanych z problemami ze strony układu pokarmowego.
mgr farm. Edyta Sukiennik
