Biegunka u dziecka to jedna z najczęstszych dolegliwości, jakie pojawiają się u małych dzieci (u niemowląt biegunka jest szczególnie niebezpieczna). Ostra biegunka zwykle mija samoistnie, jednak niekontrolowana może stanowić zagrożenie dla zdrowia dziecka. Może bowiem dojść do odwodnienia dziecka, a to stan bezpośrednio zagrażający zdrowiu (a w przypadku noworodków nawet życiu). Biegunki u dzieci nie wolno zatem lekceważyć. Jakie zatem ma przyczyny rozwolnienie? I jak sobie radzić z biegunką oraz jak zatrzymać biegunkę?
Biegunka u dzieci - czym jest?
Biegunka spowodowana jest negatywnymi zmianami w obrębie przewodu pokarmowego dziecka. Mówiąc wprost - to zmiana ilości i konsystencji oddawanych stolców. Ilość stolców może wynosić nawet kilka w ciągu doby. Pojawiają się luźne stolce, wodniste, które dodatkowo mogą zawierać domieszkę śluzu, a w skrajnych przypadkach w kale zdarza się także krew. Intensywnie czerwona krew powinna nas bezwzględnie skłonić do konsultacji lekarskiej.
Biegunka u dziecka to reakcja organizmu na czynniki pochodzenia zewnętrznego. Ich skutkiem jest powstawanie komplikacji zdrowotnych w obrębie układu pokarmowego, objawiających się właśnie zaburzeniem rytmu wypróżnień. Wpływ jakich czynników skutkuje wystąpieniem rozwolnienia?
Biegunka u dziecka - co jest najczęstszą przyczyną biegunki u dzieci?
Biegunkę u dziecka wywołać mogą różnorodne czynniki pochodzenia zewnętrznego. Najczęstszą przyczyną ostrych biegunek u dzieci jest zatrucie pokarmowe, wywoływane przez różnego rodzaju patogeny wirusowe lub bakteryjne. Przyczyną ostrej biegunki mogą być zatem:
-
wystąpienie infekcji wirusowej - czynnikiem sprawczym są wirusy (zwykle rotawirusy). Tego typu zakażenie i przypisane mu objawy określa się nieraz jako grypa żołądkowa. Często przed wystąpieniem rozwolnienia objawy charakterystyczne mają miejsce, podobne do infekcji górnych dróg oddechowych. Zatrucia pokarmowe dotykają praktycznie każdego dziecka do ukończenia 5 roku życia. Aby im przeciwdziałać można rozważyć szczepienie przeciw rotawirusom.
-
infekcja o podłożu bakteryjnym - zwykle powodowana przez drobnoustroje Salmonella, Shigella, E.coli).
-
alergie pokarmowe - występowanie nietolerancji pokarmowej (zwłaszcza u dzieci i dzieci starszych) bardzo często skutkuje biegunką. Alergia pokarmowa występuje coraz częściej wśród dzieci.
-
okres po zakończeniu stosowania antybiotyku - tzw. biegunka poantybiotykowa wynika wprost ze zubożenia fizjologicznej flory bakteryjnej w jelitach u dziecka.
Wśród rzadszych, ale również możliwych przyczyn występowania biegunki u dzieci wymienić należy także spożywanie nadmiaru soków owocowych, nadmierne spożycie pokarmów oraz błonnika pokarmowego (produkty z dużą zawartością błonnika pokarmowego sprzyjają biegunce), obecność pasożytów w układzie pokarmowym, sytuacje stresowe, ząbkowanie, karmienie naturalne (istotne jest to co zjada matka) czy też niektóre leki.
Biegunka u dziecka - jakie są niepokojące objawy ostrej biegunki?
Przy ostrej biegunce poza wodnistymi i luźnymi stolcami u dziecka może pojawić się ból brzucha. Bóle brzuszka są szczególnie dokuczliwe u małych dzieci, gdyż niemowlęta reagują zwykle na nie płaczem i rozdrażnieniem. Objawy charakterystyczne to także brak apetytu. Warto jednak wiedzieć, że najbardziej niebezpieczne jest odwodnienie organizmu. Daleko posunięte odwodnienie (ciężkie odwodnienie) objawia się m.in. poprzez:
- brak jędrności skóry, jej rozciągliwości
- zapadnięte ciemiączko,
- zapadnięte gałki oczne,
- ból mięśni,
- zaburzenia mowy i świadomości,
- rzadkie oddawanie moczu.
Wymienione wyżej objawy odwodnienia oraz to, że u dziecka pojawiła się także wysoka gorączka wskazują, że wówczas bezwzględnie należy udać się do lekarza rodzinnego lub na szpitalny oddział ratunkowy. Tym bardziej, jeśli powyższym objawom towarzyszą także nieustępujące wymioty (intensywne wymioty sprzyjają szybkiemu i ciężkiemu odwodnieniu dziecka).
Czas trwania biegunki
Biegunka u dziecka pojawia się bardzo szybko. W przypadku biegunki infekcyjnej (wirusowej) już w ciągu nawet nie całej doby od zakażenia. Czas trwania takiej biegunki wynosi zwykle od 1 do 4 dni. W przypadku biegunki bakteryjnej może to być okres do 7 dni. Należy jednak wiedzieć, że w miarę upływu czasu trwania biegunki potęgują się niekorzystne dla zdrowia dziecka objawy. Przewlekła biegunka jest istotnym czynnikiem ryzyka ciężkiego odwodnienia.
Jak leczyć biegunkę u dziecka? Co podawać dziecku, aby zminimalizować ryzyko występowania ciężkich objawów?
Wytyczne postępowania w przypadku rozwolnienia u dzieci obejmują przede wszystkim doustne płyny nawadniające. Stanowią one podstawę postępowania terapeutycznego. Odpowiednie nawodnienie dziecka pozwala uniknąć problemów, jakie pojawiają się w momencie postępującego odwodnienia. Biegunka u dzieci (również u starszych dzieci) powinna być zatem leczona tego rodzaju preparatami. Należy zwracać uwagę na to, dla jakiego wieku dedykowany jest dany preparat. Są preparaty na biegunkę dla dzieci, które można stosować już od 6 miesiąca życia. Występują w formie gotowych płynów, saszetek do rozpuszczenia w wodzie oraz tabletek musujących. Ważne, aby zacząć je podawać dziecku maksymalnie szybko i często (po każdym luźnym stolcu).
Biegunkę u dzieci i jej objawy można też leczyć za pomocą flory bakteryjnej
Biegunka infekcyjna oraz stosowanie antybiotyków, na skutek zniszczenia fizjologicznej flory bakteryjnej powoduje zubożenie w składzie i ilości dobroczynnych bakterii w obrębie układu pokarmowego. Badania udowodniły, że szczepy probiotyczne (popularne probiotyki), zastosowane podczas biegunki mogą przyczyniać się nawet do jej nieznacznego skrócenia, a już na pewno lżejszego przebiegu. Jeśli chodzi o preparaty, to u dzieci mówimy o produktach w kroplach doustnych lub w kapsułkach do połknięcia. Niektórzy producenci wypuszczają także innowacyjne formy probiotyków, jak chociażby żelki.
W nagłych przypadkach , na rozwolnienie u dziecka możliwe jest podanie leków przeciwbiegunkowych (loperamid, diosmektyk). Odradza się jednak ich stosowanie w przypadku nienasilonych dolegliwości, gdyż biegunka to sposób na pozbycie się patogenów i toksyn z organizmu.
Biegunka u dziecka domowe sposoby na biegunkę
Domowe sposoby na biegunkę to przede wszystkim stosowanie odpowiedniej diety. Jeśli dolegliwościom towarzyszą bóle brzucha, wynikające chociażby z nietolerancji określonych pokarmów - warto z nich w tym okresie zrezygnować. W przebiegu biegunki zaleca się jak najszybciej wrócić do normalnej, dotychczasowej diety. Dziecko zdecydowanie szybciej będzie wówczas dochodziło do pełni sił. Domowymi sposobami, z których może skorzystać dziecko są chociażby jagody, borówki czy też jabłko (zawierają pektyny wiążące wodę w jelitach). Pomocne są także suchary oraz wafle ryżowe, które wspomagają biegunkę u dzieci poprzez odciąganie wody z przewodu pokarmowego. Nie zaszkodzi także ugotowana w wodzie z niepełną łyżeczką soli marchew, dokładnie następnie zmiksowana i podawana dziecku.
Jak wygląda leczenie w nagłych wypadkach?
Jeżeli dziecko od kilku dni ma biegunkę lub/i wymioty, które nie ustępują pomimo zastosowanego leczenia (tym bardziej w przypadku dzieci z wysoką gorączką) wówczas należy obowiązkowo zgłosić się do lekarza, który zdecyduje o dalszym leczeniu. Dziecko może wymagać nawadniania dożylnego lub podania jeszcze innych, niezbędnych leków. Może także wymagać uzupełnienia niedoborów energetycznych, zwłaszcza w przypadku dzieci powyżej miesiąca życia.
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć