Czop woskowinowy, inaczej korek woskowinowy to określenie przypisane blokadzie przewodu słuchowego zewnętrznego poprzez zalegającą w nim wydzielinę. Wydzielina ta, nazywana potocznie woskowiną, choć występuje normalnie w uszach, to w nadmiarze może powodować tego typu problemy. Pacjenci, u których pojawił się czop woskowinowy, odczuwają zwykle uczucie zatkanego ucha. Skąd bierze się nadmiar woskowiny w uchu i jak się go pozbyć? Jak powstaje czop woskowinowy? Jak przeprowadzić skuteczne czyszczenie uszu?
Woskowina w uchu to rzecz normalna...
Uszy mają wbrew pozorom złożoną budowę. Pod względem struktury składają się z ucha zewnętrznego, ucha środkowego oraz ucha wewnętrznego. Ucho zewnętrzne zbudowane jest przede wszystkim z przewodu słuchowego zewnętrznego (tzw. kanału słuchowego). W tym przewodzie słuchowym, na powierzchni nabłonka kanału słuchowego znajduje się właśnie woskowina uszna. Woskowina w uchu to nic innego jak naturalna wydzielina obecnych w kanale słuchowym gruczołów wydzielniczych. Jej główną funkcją jest ochrona przed podrażnieniami oraz przed ewentualnym zakażeniem przez patogeny chorobotwórcze. Woskowina w uchu w normalnych warunkach wydzielana jest w niezbędnych ilościach. W sprzyjających ku temu warunkach może pojawiać się nadmierne nagromadzenie woskowiny w uchu. Jeśli ta ilość jest wystarczająca pojawia się tzw. zatkane ucho.
Jak dochodzi do powstania czopu woskowinowego w przewodzie słuchowym?
Czop woskowinowy (inaczej korek woskowinowy) powstaje, gdy nagromadzona woskowina uszna skutecznie blokuje przewód słuchowy. Nagromadzenie woskowiny w obrębie kanału słuchowego sprawia, że zostaje ona niejako uwięziona w kanale słuchowym. Co gorsza - często chcąc oczyścić ucho nierzadko jest ona dodatkowo przesuwana w głąb przewodu słuchowego. Czynnikiem, który bardzo mocno wpływa na tego typu sytuacje w postaci ubicia zalegającej woskowiny jest bezsprzecznie stosowanie patyczków higienicznych, które dbając o higienę uszu stosuje praktycznie każdy z nas. Dlatego też woskowina uszna powinna być usuwana z uszu w sposób świadomy, przemyślany i bezpieczny. Szczególnie mocno powinno się uważać w kontekście błony bębenkowej.
Czop woskowinowy w przewodzie słuchowym - czynniki ryzyka związane z uczuciem zatkanego ucha
Bez wątpienia jednymi z najważniejszych czynników ryzyka pojawienia się czopu woskowinowego są błędy podczas czyszczenia uszu z zalegającej woskowiny. Winą za to obarczone jest niewłaściwe używanie patyczków kosmetycznych. Co do zasady patyczki kosmetyczne służą do oczyszczania zewnętrznej części ucha (małżowin usznych). Nie są one przeznaczone do pielęgnacji przewodu słuchowego. Wprowadzając je do ucha doprowadzamy do ubijania woskowiny i przesuwania jej w głąb ku błonie bębenkowej. Z tego typu praktykami związane są także inne niebezpieczeństwa, jak chociażby perforacja błony bębenkowej.
Innym czynnikiem ryzyka są także sytuacje, kiedy do przewodu słuchowego dostanie się woda (np. w trakcie kąpieli). Nagromadzona woskowina uszna ulega wówczas dodatkowemu przesunięciu do dalszych części ucha oraz dodatkowemu utwardzeniu.
Poza wymienionymi sytuacjami powstawaniu czopa woskowinowego sprzyjają także określone predyspozycje genetyczne czy też wady w budowie anatomicznej uszu. Czop woskowinowy częściej pojawia się także u osób doświadczających przerostu migdałków, kiedy to błona śluzowa trąbki słuchowej częściej doświadcza stanu zapalnego, a przez to stan zapalny może pojawiać się w obrębie uszu. Podobnie problemy z zatkanym uchem występują, jeśli pacjent cierpi na zapalenie ucha środkowego.
Pogorszenie słuchu, ból ucha i szumy uszne to nie jedyne objawy problemów z nadmiarem woskowiny...
Jak poznać, że przewód słuchowy został zablokowany przez zalegającą wydzielinę? Objawy, choć nie całkowicie specyficzne potrafią naprowadzić na tego typu diagnozę. Pacjenci, u których przewód słuchowy nie jest drożny skarżą się na świąd ucha i uczucie rozpierania w uchu. Uczucie rozpierania ucha jest tym większe, im więcej zalega w nim wydzieliny i im dłużej ona tam się znajduje. Zatkane ucho to także nierzadko zawroty głowy i co wspólne z innymi, potencjalnymi schorzeniami - szumy uszne. Jeśli doszło do uszkodzenia ucha (a dokładniej uszkodzenia błony bębenkowej) mogą pojawić się dolegliwości bólowe i towarzyszący im szum uszny. Obecność czopu woskowinowego skutecznie blokuje przepływ powietrza przez kanał słuchowy do ucha środkowego, przez co pacjenci doświadczają też takich problemów jak pogorszenie słuchu. Jak sobie radzić z tego typu problemami?
Czego użyć do czyszczenia uszu z zalegającej wydzieliny? Jak odetkać zatkane uszy?
Zapamiętaj na wstępie - patyczki higieniczne nie służą do usuwania woskowiny z uszu. Patyczków higienicznych można używać jedynie do higieny zewnętrznej części ucha (małżowin usznych). W celu usunięcia woskowiny najlepiej użyć wody z delikatnym środkiem myjącym. Trzeba jednak unikać bezpośredniego wtłaczania wody w postaci strumienia w głąb uszu celem uniknięcia uszkodzenia słuchu.
W aptekach bez problemu znaleźć można liczne preparaty do usuwania woskowiny. Występują one przeważnie w postaci kropli do uszu lub sprayu. Co do zasady rozpuszczają woskowinę uszną i pozwalają efektywnie usunąć ją z obrębu kanału słuchowego zewnętrznego.
Czy istnieją domowe sposoby, które można zastosować samodzielnie? Płukanie ucha tylko pod kontrolą lekarza!
Tym, na co należy wziąć przede wszystkim pod uwagę, jest to, aby prawidłowo dbać o higienę uszu i czyścić uszy możliwie systematycznie i regularnie. Nie należy jednak w tym celu używać patyczków kosmetycznych. Wystarczy delikatne oczyszczenie ucha, a dokładniej przewodu słuchowego z użyciem ciepłej wody. Jeśli faktycznie w uszach nagromadzi się wydzielina, należy do jej usunięcia użyć dedykowanych temu preparatów z apteki. Wśród naszych rodziców i dziadków krąży też teoria na temat techniki jaką jest świecowanie uszu. Obecnie nie jest ona zalecana, gdyż niesie ze sobą więcej zagrożeń aniżeli korzyści. Podobnie jak woda utleniona do czyszczenia uszu. Uszy zatkane woskowiną najlepiej oczyszczać za pomocą dedykowanych do tego celu produktów dostępnych w aptekach.
W przypadku trudnych do usunięcia złogów woskowiny, konieczna może być wizyta u lekarza laryngologa. Lekarz może wykonać płukanie uszu w momencie, kiedy uzna, że niezbędna jest irygacja ucha w celu usunięcia czopu woskowinowego. Technikę, jaką jest metoda płukania ucha, wykonuje lekarz, gdyż źle przeprowadzona może doprowadzić do uszkodzenia wewnętrznych części ucha, zwłaszcza błony bębenkowej (może np. dojść do perforacji błony bębenkowej). Podobnie jak mechaniczne usuwanie woskowiny. Metody te są zarezerwowane jedynie dla lekarzy specjalistów i odradza się wykonywać je samodzielnie w domu.
Kiedy usunąć nadmiar woskowiny?
Przy braku nadmiernej woskowiny wystarczy regularna higiena uszu. Jeśli jednak dochodzi do nadprodukcji woskowiny, a przy tym dolegliwości bólowych - warto ucho zatkane odetkać. Zwłaszcza, jeśli:
-
używasz aparatu słuchowego
-
jeśli pojawiają się zawroty głowy
-
jeśli woskowina pokrywająca skórę przewodu słuchowego wywołuje swędzenie i dyskomfort
-
jeśli czop woskowinowy powstaje regularnie, a samooczyszczanie uszu nie jest wystarczająco efektywne.
Pamiętaj, aby usunąć czop woskowinowy bez konieczności używania patyczków higienicznych w głębi kanału słuchowego, aby chronić błonę bębenkową - patyczki sprzyjają uszkodzeniu błony bębenkowej!
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć
