Atopowe zapalenie skóry u dziecka jest nawrotową chorobą skóry i co do zasady jest chorobą przewlekłą. Pierwsze objawy pojawiają się zwykle już w wieku niemowlęcym, zwykle przed ukończeniem pierwszego roku życia. Nic zatem dziwnego, że wielu rodziców poszukuje informacji na temat atopowego zapalenia skóry, jego przyczyny i możliwości leczenia AZS. Z tego materiału dowiesz się czym jest atopowe zapalenie skóry AZS oraz jak sobie z nim radzić, gdy dziecko cierpi.
Atopowe zapalenie skóry u dziecka - co to za choroba, która wywołuje zapalenie skóry u dzieci?
Mówiąc o atopowym zapaleniu skóry mamy na myśli choroby alergiczne. Bez wątpienia AZS u dzieci to choroba o podłożu genetycznym, stąd istnieje duże prawdopodobieństwo pojawienia się jej u dzieci, u których w rodzinie występuje ta bądź inna choroba alergiczna (np. alergiczny nieżyt nosa, astma oskrzelowa, itp.). Do rozwoju choroby dochodzi już w pierwszych miesiącach życia - nawet u niemowląt. Należy zdać sobie sprawę z tego, że AZS u dzieci i niemowląt to choroba, która ma charakter przewlekły. Może zatem występować także w wieku młodzieńczym, w okresie dojrzewania oraz u osób dorosłych. Charakteryzuje się tym, że przeplata w czasie okresy remisji i zaostrzenie objawów choroby. Co do zasady obejmuje zmiany skórne, będące następstwem upośledzenia naturalnej bariery ochronnej skóry u dziecka z AZS. Konsekwencją tego jest obecność zapalenia skóry u dzieci, przez co na powierzchni skóry atopowej pojawiają się zmiany skórne o określonym wyglądzie. W niektórych sytuacjach dochodzi do nasilenia zmian skórnych - mówimy wówczas o okresach zaostrzenia choroby. Przebieg atopowego zapalenia skóry u dzieci jest zatem niejednorodny i uzależniony od wielu czynników.
Przyczyny atopowego zapalenia skóry u dzieci i niemowląt
Z atopowym zapaleniem skóry zmaga się z roku na rok coraz większa liczba dzieci. W większości przypadków winne są temu predyspozycje genetyczne, przez które u dzieci z AZS dochodzi do zmian w budowie i funkcjonowaniu naskórka, który ma zasadnicze znaczenie dla ochrony dalszych partii skóry przed czynnikami drażniącymi. U dzieci atopowe zapalenie skóry pojawia się zwykle zanim ukończą one 1 rok życia. W związku ze zmianami o podłożu genetycznym i zmianami w budowie naskórka pojawia się zapalenia skóry u dzieci, które uczulone są na różnego rodzaju tzw. alergeny. W wyniku kontaktu dziecka z takim alergenem jego organizm reaguje zbyt gwałtownie, czego efektem są wymienione później objawy AZS.
Przyczyny atopowego zapalenia skóry (przyczyny AZS) u małych dzieci to algo alergeny pochodzenia zwierzęcego, albo alergeny wziewne (np. pyłki roślin) lub po prostu alergia pokarmowa (w zależności od konkretnej osoby może być to uczulenie na białka mleka krowiego czy nawet na owoce morza). Kontakt z czynnikiem uczulającym wpływa na skórę dziecka i wywołuje na niej konkretne objawy. Jakie?
Objawy atopowego zapalenia skóry u dzieci - po czym poznać, że mamy do czynienia z atopowym zapaleniem skóry?
Pierwsze objawy pojawiają się u małego dziecka już w wieku niemowlęcym. Obejmują przede wszystkim charakterystyczne zmiany skórne, które w tym okresie umiejscawiają się przede wszystkim na twarzy (głównie na policzkach) oraz na kończynach i na tułowiu. W okresie dojrzewania i u starszych dzieci zmiany skórne pojawiają się też na zgięciach stawów (w obrębie łokci, pod kolanami, itp.). Zmiany mogą też pojawić się na owłosionej skórze głowy - wówczas są to zmiany mocno czerwone i silnie swędzące. Pierwsze objawy AZS, im wcześniej zaobserwowane pozwalają na szybsze rozpoczęcie właściwego postępowania terapeutycznego.
W przebiegu AZS typowe objawy atopowego zapalenia skóry u dzieci obejmują przede wszystkim uczucie swędzenia. Świąd skóry uznawany jest za najważniejszy i najbardziej uciążliwy objaw choroby. W okresie zaostrzenia objawów świąd skóry atopowej potrafi wywoływać u dziecka inne, nietypowe dolegliwości, jak rozdrażnienie a nawet bezsenność. Poza tym wśród objawów choroby wymienia się suchość skóry i problemy skórne objawiające się jako ogniska rumieniowe - zaczerwienione i silnie swędzące. Atopowa skóra chorego dziecka w przebiegu atopowego zapalenia skóry wymaga zatem kompleksowego podejścia. Przede wszystkim należy ograniczyć świąd skóry atopowej i zmniejszyć zapalenie skóry u dzieci.
Rozpoznanie atopowego zapalenia skóry u dzieci - kiedy można mówić o atopowym zapaleniu skóry?
Atopowe zapalenie skóry AZS u dzieci rozpoznaje się w momencie występowania typowych dla AZS zmian skórnych. Jeśli występują typowe objawy choroby, wskazujące na atopowe zapalenie skóry u dzieci (takie jak uczucie swędzenia, problemy z suchością skóry, zmiany zapalne), a dodatkowo:
-
zmiany skórne pojawiły się już w okresie niemowlęcym
-
w rodzinie występują tego typu choroby alergiczne
-
testy skórne potwierdzają występowanie alergii
-
występuje zaciemnienie okolic pod oczami
-
dziecko nie może nosić ubrań z wełny i innych materiałów drażniących skórę dziecka
-
dziecko nie toleruje różnych pokarmów
-
we krwi stwierdza się podwyższone stężenie przeciwciał IgE
-
zmiany skórne mają charakter przewlekły i nawrotowy
to wówczas lekarz stawia diagnozę i zwykle rozpoznaje atopowe zapalenie skóry u dzieci. Co wtedy?
Leczenie atopowego zapalenia skóry - jak radzić sobie z atopowym zapaleniem skóry u dziecka?
Atopowe zapalenie skóry AZS u dzieci wymaga przemyślanego i kompleksowego podejścia do leczenia. Leczenie atopowego zapalenia skóry to zarówno pielęgnacja skóry atopowej, jak i postępowanie lecznicze - zwykle w okresach zaostrzeń objawów. Leczenie AZS w atopowym zapaleniu skóry w okresie nasilenia zmian skórnych polega przede wszystkim na stosowaniu leków o działaniu przeciwzapalnym. Leki przeciwzapalne to przede wszystkim miejscowe glikokortykosteroidy - najlepiej, jeśli dobierze je lekarz. Niewłaściwie lub nadmiernie stosowane mogą wywoływać efekty uboczne, wśród których jest chociażby pogrubienie skóry. W aptekach dostępne są leki bez recepty na bazie hydrokortyzonu oraz inne preparaty o działaniu przeciwzapalnym - nie będące sterydami. Wszystkie one mają za zadanie łagodzić uczucie świądu i zmniejszać stan zapalny skóry u dziecka.
Dzieci chore powinny też stale prowadzone mieć nawilżanie skóry. Dlatego też stosowaniu leków w okresach zaostrzeń powinna towarzyszyć odpowiednia pielęgnacja skóry, mająca na celu utrzymanie wysokiego poziomu nawilżenia i natłuszczenia skóry u dziecka. W tym celu stosuje się przede wszystkim emolienty, dostępne w aptekach w postaci żelów i emulsji do kąpieli, balsamów po kąpieli oraz kremów na suchą skórę dziecka. Dobrze dobrany preparat to podstawa skutecznej walki z objawami AZS u dzieci. Pomocne mogą być także preparaty przeciwalergiczne (syropy, tabletki), które również pozwolą złagodzić swędzenie skóry.
Domowe sposoby na atopowe zapalenie skóry - jak przeciwdziałać i wspomagać skórę w okresach nasilenia objawów?
Najważniejszą zasadą dbałości o skórę dziecka z AZS jest pilnowanie codziennej pielęgnacji i odpowiednie nawilżenie skóry. Dzieci z AZS powinny co najmniej 3-4 razy dziennie stosować emolienty, gdyż konieczność nawilżania ich skóry jest niezwykle ważna. Na rynku dostępne są emolienty, które stosować można już od pierwszego dnia życia noworodka. Należy pamiętać, że można ich używać przewlekle - zarówno, kiedy objawy są nasilone jak i wówczas, gdy ma miejsce remisja choroby.
Dodatkowo należy unikać substancji drażniących i odstawiać wszelkie substancje zapachowe, które mogą podrażniać skórę dziecka. Takiego typu czynnikami zewnętrznymi są chociażby składniki nieodpowiednich kosmetyków, płynów do prania czy też niedostosowanych do skóry atopowej preparatów do pielęgnacji skóry. Dzieci z AZS powinny stosować dedykowane im produkty, które bez problemu znaleźć można w aptekach.
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć
